Wat is een dubbele diagnose? Betekenis, combinaties, en behandeling

8 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Binnen Nederland heeft tot 80 procent van de individuen met een psychische stoornis ook een verslaving. Dubbele diagnose is een complex concept dat zich voordoet wanneer iemand gelijktijdig te maken heeft met zowel een verslavingsprobleem als een psychische aandoening. 

We verkennen hier verschillende aspecten van dubbele diagnoses, waaronder de dubbele diagnose betekenis, veelvoorkomende combinaties, waarom ze zo complex zijn, en enkele behandelingsopties. 

Een dubbele diagnose, ook wel co-morbiditeit genoemd, verwijst naar de situatie waarin een persoon gelijktijdig te maken heeft met zowel een psychische aandoening als een verslavingsprobleem. Dit kan zich op verschillende manieren manifesteren en kan variëren van mild tot ernstig. Dubbele diagnoses zijn bijzonder complex omdat ze de behandeling bemoeilijken en de resultaten kunnen beïnvloeden.

Mensen met een dubbele diagnose hebben vaak moeite om hun aandoeningen te herkennen en te accepteren, wat leidt tot een verhoogd risico op zelfmedicatie en het ontwikkelen van verslavingen als een manier om met hun psychische problemen om te gaan. Het is belangrijk om te begrijpen dat dubbele diagnoses niet beperkt zijn tot een specifieke combinatie van aandoeningen, maar zich in verschillende vormen kunnen voordoen. Laten we eens kijken naar enkele veelvoorkomende dubbele diagnoses.

ADHD en autisme

Een veelvoorkomende dubbele diagnose die we tegenkomen is ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) in combinatie met autisme. Deze combinatie kan zich op verschillende manieren uiten, maar gemeenschappelijke kenmerken zijn impulsiviteit, aandachtsproblemen en sociale communicatieproblemen.

Mensen met ADHD hebben vaak moeite met het behouden van de aandacht en het reguleren van hun impulsiviteit. Ze kunnen moeite hebben met het plannen en organiseren van taken, wat kan leiden tot problemen op school of op het werk. Aan de andere kant vertonen mensen met autisme vaak herhalend gedrag en hebben ze moeite met sociale interactie en communicatie.

De combinatie van deze twee aandoeningen kan leiden tot een complexere situatie waarin de symptomen van de ene aandoening de symptomen van de andere kunnen versterken of maskeren. Dit kan het diagnosticeren en behandelen bemoeilijken.

Depressie en alcoholisme

Depressie is een van de meest voorkomende psychische stoornissen ter wereld. Het kan leiden tot gevoelens van verdriet, hopeloosheid en gebrek aan interesse in dagelijkse activiteiten. Mensen die lijden aan depressie kunnen de neiging hebben om hun toevlucht te nemen tot alcohol als een manier om hun emotionele pijn te verlichten. Helaas kan overmatig alcoholgebruik de symptomen van depressie verergeren en leiden tot een vicieuze cyclus van verslaving en psychische problemen.

Schizofrenie en drugsverslaving

Schizofrenie is een ernstige psychische stoornis die wordt gekenmerkt door symptomen zoals wanen, hallucinaties en cognitieve stoornissen. Mensen met schizofrenie kunnen vaak proberen om de intensiteit van hun symptomen te verminderen door het gebruik van drugs, zoals marihuana of amfetaminen. Dit kan echter resulteren in verslaving, wat de algehele toestand van de persoon verder verslechtert.

Angststoornissen en gokverslaving

Mensen met angststoornissen, zoals gegeneraliseerde angststoornis of sociale fobie, kunnen vatbaar zijn voor gokverslaving als een manier om hun angst te verminderen. Gokken biedt een tijdelijke ontsnapping aan stress, maar kan leiden tot financiële problemen en nog meer angst.

Bipolaire stoornis en alcoholisme

Bipolaire stoornis, ook wel bekend als manische depressie, gaat gepaard met extreme stemmingswisselingen, variërend van manie (euforische, opgewonden stemming) tot depressie (diepe droefheid). Sommige mensen met deze stoornis kunnen proberen hun symptomen onder controle te houden door alcohol te gebruiken. Dit kan echter het risico op manische episodes vergroten en kan ernstige gevolgen hebben voor de algehele gezondheid.

Het hebben van een dubbele diagnose maakt de behandeling en het herstelproces aanzienlijk gecompliceerder. Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan deze complexiteit:

Symptomen overlap

Een van de grootste uitdagingen bij dubbele diagnoses is de symptomen overlap tussen de psychische aandoening en de verslavingsproblematiek. Symptomen zoals stemmingswisselingen, impulsiviteit en sociaal isolement kunnen zowel verband houden met een psychische aandoening als met verslaving. Dit maakt het moeilijk om de oorzaak van specifieke symptomen te identificeren en te behandelen.

Zelfmedicatie

Mensen met een psychische aandoening kunnen vaak proberen hun symptomen te verlichten door middel van zelfmedicatie met drugs of alcohol. Dit kan leiden tot verslavingsproblemen, wat op zijn beurt de symptomen van de psychische aandoening kan verergeren. Het is een vicieuze cirkel waaruit het moeilijk kan zijn te ontsnappen.

Stigma

Het stigma rond zowel psychische aandoeningen als verslaving kan het moeilijk maken voor mensen om hulp te zoeken. Het idee dat ze zwak zijn of gefaald hebben, kan leiden tot een vertraging in het zoeken naar behandeling. Dit kan de aandoening verergeren en de prognose verslechteren.

Gecompliceerde behandeling

De behandeling van een dubbele diagnose vereist een gecompliceerde benadering. Het is niet voldoende om alleen de verslaving of de psychische aandoening te behandelen, omdat deze met elkaar verweven zijn. Een geïntegreerde aanpak is noodzakelijk, waarbij zowel de verslaving als de psychische aandoening samen worden aangepakt. Dit vereist samenwerking tussen professionals uit verschillende disciplines.

Risico op terugval

Mensen met een dubbele diagnose hebben een verhoogd risico op terugval. Dit komt omdat zowel de psychische aandoening als de verslaving stressfactoren kunnen creëren die het moeilijk maken om nuchter te blijven en symptoomvrij te zijn. Terugval kan leiden tot een neerwaartse spiraal waarin de aandoeningen elkaar versterken.

De behandeling van een dubbele diagnose vereist een gecoördineerde aanpak die zowel de verslaving als de psychische aandoening adresseert. Hier zijn enkele belangrijke aspecten van de behandeling:

Screening en diagnostiek

Het begint allemaal met een grondige screening en diagnostiek. Het is belangrijk om zowel de verslavingsproblematiek als de psychische aandoening nauwkeurig te identificeren. Dit omvat vaak het uitvoeren van psychologische evaluaties en het verzamelen van informatie over het drugs- of alcoholgebruik.

Geïntegreerde behandeling

Een geïntegreerde aanpak is essentieel. Dit betekent dat de behandeling voor zowel de verslaving als de psychische aandoening gelijktijdig plaatsvindt. Dit kan inhouden dat verschillende therapeuten en professionals samenwerken om een coherente behandelingsstrategie te ontwikkelen.

Medicamenteuze behandeling

Voor sommige dubbele diagnoses kunnen medicijnen nuttig zijn. Bijvoorbeeld, voor mensen met een dubbele diagnose van ADHD en verslaving, kunnen medicijnen zoals stimulerende middelen worden voorgeschreven om de symptomen van ADHD te behandelen. Het is echter belangrijk om medicijnen zorgvuldig te beheren en rekening te houden met mogelijke interacties met verslavende stoffen.

Gedragstherapie

Gedragstherapie speelt vaak een cruciale rol in de behandeling van dubbele diagnoses. Het kan mensen helpen omgaan met triggers voor verslaving en leren omgaan met symptomen van de psychische aandoening. Cognitieve gedragstherapie (CGT) en dialectische gedragstherapie (DGT) zijn enkele veelgebruikte benaderingen.

Ondersteuningssystemen

Ondersteuningssystemen zijn van vitaal belang voor mensen met een dubbele diagnose. Dit kan familieondersteuning, steungroepen en herstelcoaches omvatten. Het hebben van een sterk sociaal netwerk kan het herstelproces aanzienlijk verbeteren.

Zorg op maat

Elke persoon met een dubbele diagnose is uniek, en de behandeling moet worden aangepast aan de specifieke behoeften van de persoon. Dit kan betekenen dat bepaalde behandelingen of benaderingen meer geschikt zijn dan andere.

Een van de klinieken die gespecialiseerd is in de behandeling van dubbele diagnoses is de Balance Kliniek, gevestigd in het buitenland. De Balance Kliniek is gelegen in een rustige en natuurlijke omgeving, wat bijdraagt aan de helende sfeer van de kliniek. Hier zijn enkele kenmerken van de Balance Kliniek:

1. Hollistische aanpak

De Balance Kliniek begrijpt de complexiteit van dubbele diagnoses en benadert de behandeling met een geïntegreerde aanpak. Ze bieden zowel medische zorg als psychische gezondheidszorg, waardoor cliënten toegang hebben tot een breed scala aan behandelingsopties.

2. Ervaren personeel

De kliniek heeft een team van ervaren professionals, waaronder artsen, psychiaters, psychologen en verslavingsspecialisten. Dit team werkt samen om een op maat gemaakt behandelingsplan te ontwikkelen voor elke cliënt.

3. Natuurlijke omgeving

De locatie van de Balance Kliniek in een rustige en natuurlijke omgeving biedt cliënten de mogelijkheid om te ontsnappen aan de stress en triggers van het dagelijks leven. Dit kan een belangrijke rol spelen in het herstelproces.

4. Alomvattende benadering

De kliniek benadert behandeling holistisch, wat betekent dat ze aandacht besteden aan zowel de lichamelijke als de geestelijke gezondheid van de cliënt. Dit omvat niet alleen medicamenteuze behandeling, maar ook therapieën zoals yoga, mindfulness en kunsttherapie.

5. Nazorg

De Balance Kliniek biedt ook uitgebreide nazorg om ervoor te zorgen dat cliënten de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben na hun verblijf in de kliniek. Nazorg kan helpen bij het voorkomen van terugval en het opbouwen van een solide herstelplan.

Dubbele diagnoses vormen een uitdaging voor zowel de mensen die eraan lijden als voor de professionals in de gezondheidszorg die hen behandelen. Het is een complexe situatie waarin zowel verslaving als psychische aandoeningen verweven zijn en elkaar kunnen versterken. Het is van vitaal belang om een geïntegreerde aanpak te volgen die zowel de verslaving als de psychische aandoening adresseert.

Klinieken zoals de Balance Kliniek, gelegen op verschillende locaties binnen Europa, bieden gespecialiseerde zorg en discrete ondersteuning voor mensen met dubbele diagnoses. De natuurlijke omgeving, het ervaren personeel, de hoogwaardige behandeling, en holistische benadering van de kliniek kan een positieve invloed hebben op het herstelproces. Het is belangrijk dat mensen met een dubbele diagnose weten dat er discrete hulp beschikbaar is en dat herstel mogelijk is, zelfs in de meest complexe situaties.

Behandeling van dubbele diagnose – Trimbos-instituut

Dubbele diagnose (psychische aandoening in combinatie met middelenmisbruik) · Gezondheid en wetenschap

Wat is een dubbele diagnose? Kenmerken en behandeling (afkickkliniekwijzer.nl)

Dubbele diagnose | Trubendorffer

Meer artikelen over Verslaving

3cmcAfbouwen Van Antidepressiva3 MmcMidazolamKetamineRisperidon BijwerkingenConcertaPcpFlakkaAyahuascaPregabaline AfbouwenScopolamineOlanzapinePregabalinPoppersMasturbatie VerslavingLorazepam AfbouwenOpiatenKorsakov SyndroomClonidineLorazepam BijwerkingenSlaapmedicatieBenzodiazepineverslavingLiefdesverslavingBenzodiazepinen Bijwerkingen5 HtpXtcKamagraZopiclonHangxietySnusAfkicken In Het BuitenlandLormetazepamAnabole SteroidenSymptomen Van CocainegebruikAntibiotica En AlcoholZolpidemMirtazapineCocaine VerslavingAmfetamineSeksverslavingHoelang Blijft Alcohol In Je BloedFas SyndroomAlcoholistWanneer Ben Je AlcoholistAlcoholvergiftigingAlcohol En DepressieDetox AlcoholOntwenningsverschijnselen AlcoholAlcoholismeDe Nederlandse GgzTramadol OverdosisTramadolClonazepamOxazepamQuetiapineDrugsverslavingOxycodon Overdosis En OntwenningOxycodonDormicumTemazepamCodeineFentanylRitalinXanaxDiazepam