7 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Faalangst is een vaak voorkomend fenomeen. De kans is groot dat je iemand kent die faalangst heeft (gehad), of wellicht heb je zelf last van faalangst. Deze angststoornis kan voorkomen in zowel volwassenen als in kinderen. Faalangst kan niet alleen prestaties beïnvloeden, ook kan het zelfbeeld van een individu worden aangetast door de negatieve gedachten die bij deze mentale stoornis komen kijken.

Hoe weet je nu of je last hebt van faalangst? Gezonde spanning maaktoverigens deeluit van het leven en is vaak juist nodig om goed te kunnen presteren. Er zijn een aantal belangrijke kenmerken waarop faalangst kan worden onderscheiden van gezonde spanning. Over het algemeen wordt er gesproken van faalangst wanneer de gezonde spanning niet onder controle is.

Faalangst is een angststoornis die ervoor zorgt dat het individu de angst heeft om een bepaalde taak niet goed genoeg uit te voeren. Bij deze taakgebonden vorm van angst is men bang niet aan de verwachtingen te voldoen die anderen van het individu hebben of het individu van zichzelf heeft.

Luxe residentiële psychosebehandeling

Het individu wordt vaak overweldigd met stress symptomen. Deze angst zorgt er vaak voor dat de taak mislukt door verminderde concentratie. Ook kan het ervoor zorgen dat het individu de taak alsmaar uitstelt. Het gaat hierbij vaak om taken waarbij er een verwachting of druk is om goed te presteren. Dit zijn taken als examens, presentaties, een eerste werkdag of bijvoorbeeld een belangrijke vergadering.

Bij faalangst komt men vaak in een vicieuze cirkel terecht die er als volgt uitziet:

  1. Wanneer je eens in het verleden niet goed hebt gepresteerd, blijft deze gebeurtenis je bij.
  2. De volgende keer dat een prestatie moet worden geleverd, zal de voorgaande ervaring angst opwekken om opnieuw te falen.
  3. Deze angst zorgt ervoor dat je niet naar verwachting kunt presteren.
  4. Dit wekt een versterkte angst op bij de daarop volgende ervaringen.

Het is soms moeilijk te herkennen wanneer iemand last heeft van faalangst. Iedereen kan zich af en toe angstig voelen. Het verschil met faalangst is dat faalangst symptomen aanhoudend zijn.

Qua symptomen lijkt faalangst erg op de symptomen van eenreguliere angststoornis. Iedereen uit zich in een angstige situatie op een andere manier. Toch kun je over het algemeen faalangst herkennen aan een aantal symptomen:

  • Laag zelfbeeld. Hierbij kun je denken aan iemand die zichzelf snel de grond in praat en weinig zelfvertrouwen uitstraalt.
  • Negatief denken. Het negatief denken is vaak niet gelimiteerd tot de gedachten over zichzelf. Veel andere gedachten van het individu zijn ook negatief.
  • Perfectionisme. Het individu is nooit 100% tevreden met het eind product, of het nu gaat om een examen, een presentatie of een uurtje sporten.
  • Slechte nachtrust. Het individu slaapt slecht doordat hij of zij alsmaar verwachtingen van anderen overwegen.

Faalangst symptomen voor volwassenen

Faalangst komt zowel in volwassenen als in kinderen voor. De symptomen kunnen veelal gelijk zijn. Toch blijken bij volwassenen vaker een aantal specifieke symptomen voor te komen.

Ten eerste lijken volwassenen erg te piekeren. Zij vinden het moeilijk keuzes te makenen een knoop door te hakken, omdat zij bang zijn de verkeerde keuze te maken. Het is niet zozeer de keuze waar ze angst voor hebben, maar de impressie die anderen van hun hebben wanneer de keuze niet goed uitpakt.

Uitstelgedrag is een ander symptoom dat veel bij volwassenen met faalangst wordt gezien. Het feit dat een individu bang is om niet aan de verwachtingen te voldoen kan uitstelgedrag tot gevolg hebben. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij het geven van een presentatie op werk. Heeft iemand faalangst? Dan maakt uitstelgedrag vaak dat het individu zich er niet toe kan zetten de presentatie voor te bereiden omdat hij of zij niet met de angst geconfronteerd wilt worden.

Faalangst in kinderen komt vaak voor op school aangezien daar een verwachting aanwezig is om te presteren. Het Nederlandse schoolsysteem, alsook het schoolsysteem in vele andere landen over de wereld, is gebouwd op het principe van presteren en niet presteren, goedkeuring en afkeuring, het halen en niet halen van een examen.

Wat is Mindfulness?

Wel 40% van de schoolgaande kinderen heeft wel eens last gehad van faalangst. Dit percentage isdoor de jaren heen significant toegenomen.

Schoolgaande kinderen zijn op een leeftijd waarop zij nog aan het ontdekken zijn wie ze zijn, en zitten in een periode waarin zelfvertrouwen in veel gevallen nog opgebouwd moet worden. Veel kinderen zijn dan ook gevoelig voor verwachtingen en meningen van ouders, leraren, en klasgenootjes.

Deze druk kan een angst in kinderen opwekken.Faalangst in kinderen is echter vaak ook een gevolg van een negatieve ervaring. Deze ervaring roept vervolgens een angst op wanneer een vergelijkbare situatie zich voordoet.

Deze bekende angststoornis kan talloze oorzaken hebben. Zo kunnen hier gedragsmatige, psychologische, opvoedingsgerelateerde, biologische en schoolgerelateerde oorzaken aan ten grondslag liggen.

Als we kijken naar de grootste oorzaak van faalangst, dan komt dit veelal voort uit de wens om gewaardeerd te worden. Angst komt op wanneer we risico lopen die waardering van onze medemens te verliezen. Het kan hierbij gaan om mensen die dichtbij jou staan, zoals familie en vrienden, of vreemden.

Ook komt faalangst voort uit prestatiedruk in de maatschappij en de verwachtingen die men op elkaar uitoefent. De verwachting in veel maatschappijen is dat men goed dient te presteren op school, vervolgens een goede studie of opleiding dient af te ronden zodat het individu een goed betaalde  baan kan krijgen. Wanneer je een bepaalde prestatie niet behaalt is het gemakkelijk te denken dat je niet goed genoeg bent. Dit is hoe faalangst grip krijgt op een individu.

Op het moment dat de angst toeslaat en het hoogste stress niveau zich voordoet bij het individu met faalangst, kun je dit herkennen aan een aantal kenmerken. Deze kenmerken kunnen, als vanzelfsprekend, verschillen per persoon. Er zijn een aantal manieren waarop individuen die last hebben van faalangst hun angst uiten:

  • Verhoogde hartslag. Zoals iedereen wel eens heeft ervaren in een stresvolle situatie gaat de hartslag omhoog. Bij iemand met faalangst is dit echter irrationele stress in relatie tot de oorzaak van de stress.
  • Warm en zweten. Dit is een typische reactie die mensen die zenuwachtig zijn ervaren. Met faalangst is dit effect versterkt.
  • Moeilijke ademhaling. Naar lucht happen of geen rustige ademhaling kunnen behouden is een kenmerk van hevige faalangst.
  • Zenuwachtig gevoel. Het individu voelt zich niet op zijn of haar gemak.
  • Duizelig. Duizeligheid kan voorkomen bij hevige faalangst en hangt samen met moeilijke ademhaling en een versnelde hartslag.
  • Alert. Het individu is ontzettend alert van wat er om zich heen gebeurt en hoe mensen reageren.

Er zijn een aantal manieren waarmee je de angst kunt verminderen, of er zelfs helemaal vanaf kunt komen.

Ten eerste is het nodig de prestatiedruk verminderen. Dit doet men door zowel het individu als de omgeving van het individu, aan te zetten realistisch te zijn wat betreft de prestaties die mogelijk zijn. Wanneer het om een kind met faalangst gaat is het vooral van belang dat de ouders niet teveel druk leggen op hun kind. Het is goed om te motiveren en aan te sporen, echter een onrealistische druk kan de faalangst alleen maar versterken en als resultaat de prestatie verlagen.

Daarnaast  moet het zelfvertrouwen van het individu groeien. Het individu moet leren uit te gaan van eigen kracht en dat het genoeg is wanneer hij of zij alles heeft gedaan wat hij of zij in dat moment kon behalen. Dit gebeurt niet binnen een dag, hier gaan maanden, soms wel jaren overheen.

Is er sprake van ernstige faalangst en lukt het niet met bovenstaande strategieënde symptomen te verminderen? Dan kan therapie een goede oplossing bieden. De aanbevolen therapie zal afhankelijk zijn van de soort faalangst dat het individu heeft.

In therapie zal een psycholoog praten met het individu om zo het individu de tools te geven om te kunnen gaan met de angststoornis. Ook worden familieleden vaak gevraagd om op bepaalde manieren steun te bieden aan het individu zodat de stoornis beheersbaar is.

Elke soort faalangst is twijfel over jouw eigen kunnen. Het is een angst om niet geaccepteerd of gewaardeerd te worden door de medemens door niet optimaal te presteren. Op basis van wat die prestatie of taak is, zijn de soorten faalangst onderverdeeld in drie categorien:

Cognitieve faalangst

Cognitieve faalangst is de vorm van faalangst die het meest bekend is en wat de meeste mensen verstaan onder ‘faalangst’. Dit is de angst dat jouw kennis niet voldoende is. Voor scholieren of studenten kan dit de angst zijn dat je niet genoeg geleerd hebt, en voor werknemers kan het de angst zijn je niet goed genoeg hebt voorbereid voor een vergadering al is dit over het algemeen niet het geval.

Sociale faalangst

De angst dat een ander jou niet goed genoeg vindt of niet mag wordt verstaan onder sociale faalangst. Dit komt voor wanneer je in contact komt met anderen. Je denkt veel na over wat anderen van jou vinden en wordt bang en angstig wanneer je anderen moet spreken. Ook kan dit opkomen wanneer je een groep moet toespreken. Het gevoel wordt dan vaak versterkt.

Motorische faalangst

Motorische faalangst is de angst een fysieke taak niet goed te kunnen uitvoeren. Hoewel je er fysiek wel toe in staat bent, ben je bang de taak fysiek niette kunnen uitvoeren wanneer het erop aan komt. Een voorbeeld van een fysieke taak kan een sport zijn of iets kleins zoals het zetten van een handtekening.

Cognitieve faalangst is vaak van toepassing wanneer iemand een examen moet maken of een presentatie moet doen. Iedereen is normaliter ietwat gespannen om belangrijke cognitieve taken uit te voeren, echter uit cognitieve faalangst zich vaak in negatieve stress. Dit houdt in dat de stress het individu zo hoog zit dat de prestatie eronder gaat lijden. In dit geval een slecht cijfer voor een tentamen of de presentatie niet kunnen voltooien.

Het gaat bij Cognitieve faalangst niet alleen om angst dat het individu niet de juiste kennis heeft, maar het gaat ook om angst voor het toepassen van de kennis.

De angst wordt vaak veroorzaakt door de mogelijkheid een slecht cijfer op te lopen. Maar dit is niet de enge redenen waarom individuen cognitieve faalangst ervaren. Ook kan faalangst komen door hoge verwachtingen van ouders.

Al met al, zijn er dus verschillende soorten faalangst waaraan een druk om te presteren ten grondslag ligt. Er zijn verschillende oplossingen beschikbaar die symptomen van faalangst kunnen verminderen zodat de prestatie er niet lijdend onder is.

Meer artikelen over Mentale Gezondheid

Intrusieve GedachtenPlatonische RelatieVerslavende MiddelenAltruismeLisinoprilLiegen Door VerslavingKratomZelfbeschadigingBorderline En SeksualiteitStemmingswisselingenHoogsensitiefLiefdesverdrietNachtmerriesMorfinePolyvagaal TheorieDwangstoornisIntergenerationeel TraumaBipolaire Stoornis En SeksualiteitEmotionele VerwaarlozingExistentiele CrisisAutistische BurnoutPtss En NarcismeJeugdtraumaVliegangstNarcistische RelatieNarcistische VaderPsychopaatEmotionele MishandelingSlaapverlammingNarcistische MoederWat Is TrypofobieWat Is GenderdysforieOnverwerkte RouwVerschil Depressie En Burn OutRouwverwerkingOververmoeidheidImposter SyndroomSuicidale GedachtenWas Ist Eine Psychotische DepressionHallucinatiesAntidepressiva En AlcoholGaslightingPaniekaanvalKlachten Bij Burn OutEmotioneel MisbruikAsperger SyndroomAddZeer Ernstige Burn OutHistrionische PersoonlijkheidsstoornisWorkaholicPsychose SymptomenHoe Herken Je Suicidale Gedachten En Hoe Ga Je Ermee OmNeuroseVermijdende PersoonlijkheidsstoornisTheatrale PersoonlijkheidsstoornisNarcistische PersoonlijkheidsstoornisPsychosomatische KlachtenBorderline PersoonlijkheidsstoornisFibromyalgie BehandelingFibromyalgie SymptomenBody Dysmorphic DisorderSysteemtherapieSchematherapieSlaapapneuRestless Legs SyndroomAgorafobieNarcolepsieSlaapstoornisSociale AngststoornisCognitieve GedragstherapieWat Is Een Midlife CrisisHyperventilatie BehandelingVerlatingsangstWat Is HypochondrieHypnotherapieEmdr TherapieDysthyme StoornisSchizofrenieBindingsangstGegeneraliseerde Angststoornis OverwinnenDepressief Door CoronaCenosillicafobie Wat Is DatWat Is Long CovidBehandeling DementieChronische Ptss BehandelingOververmoeidheid BehandelingBehandeling Zware DepressieChronische Depressie BehandelingSchizofrenie BehandelingChronische Pijn BehandelingDelier BehandelingSomatoforme Stoornis BehandelingConversiestoornis BehandelingBehandeling AutismeBipolaire Stoornis BehandelingHechtingsproblematiek BehandelingNarcisme BehandelingTinnitus BehandelingAdd BehandelingSlaapstoornis BehandelingPersoonlijkheidsstoornis BehandelingPaniekaanvallen BehandelingAgorafobie BehandelingChronische Stress BehandelingStress BehandelenOverspannen BehandelingTrauma Centrum NederlandTrauma BehandelenPsychose BehandelingAngststoornis BehandelingOcd BehandelingPostnatale Depressie BehandelingMisofonie BehandelingAdhd BehandelingBorderline BehandelingBurn Out BehandelenPtss BehandelingDepressie TestDepressie BehandelingFaalangst BehandelingMentale GezondheidMindfulness