8 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Histrionische Persoonlijkheidsstoornis (HPS) is een psychische stoornis die wordt gekenmerkt door verschillende gedragingen. Voorbeelden zijn overmatige aandacht zoeken en overdreven emotioneel gedrag. Mensen met deze persoonlijkheidsstoornis hebben de neiging om dramatisch en theatraal te zijn. Hierdoor hebben ze vaak moeite om relaties aan te gaan en te onderhouden. 

Kenmerkend is dat deze aandoening vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen. De schatting is dat HPS bij ongeveer 2-3% van de algemene bevolking aanwezig is.

In dit artikel zullen we onderzoeken wat de oorzaken, symptomen en mogelijke behandelingen van HPS zijn, evenals hoe deze stoornis kan worden opgemerkt.

Een histrionische persoonlijkheidsstoornis is een psychische aandoening waarbij mensen een patroon van overdreven emoties, overdreven aandacht zoeken en een grote behoefte aan goedkeuring hebben. Mensen met deze stoornis hebben vaak moeite met het reguleren van hun emoties. Hierdoor zijn ze snel beledigd, boos of verdrietig. Ze kunnen ook overdreven dramatisch of theatraal zijn en vaak hun emoties uiten op een manier die als overdreven gezien wordt.

Histrionische persoonlijkheidsstoornis komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en is centrale focus voor menig behandelingen. Het is immers een van de tien persoonlijkheidsstoornissen die worden erkend door het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5).

Mensen met histrionische persoonlijkheidsstoornis vertonen een aantal specifieke kenmerken en symptomen. De symptomen van een histrionische persoonlijkheidsstoornis zijn vaak te herkennen aan het gedrag van een persoon. Mensen met deze stoornis kunnen zich onzeker voelen over hun eigenwaarde en hebben daarom continu behoefte aan aandacht en bevestiging van anderen. Ze zijn vaak impulsief en hebben een neiging tot emotionele uitbarstingen, waardoor hun relaties met anderen vaak turbulent en intens zijn. Hieronder vindt u meer informatie over enkele van de belangrijkste kenmerken die worden geassocieerd met deze aandoening.

Overdreven emotioneel

Een van de belangrijkste kenmerken van histrionische persoonlijkheidsstoornis is de neiging om emoties overdreven uit te drukken. Mensen met deze aandoening kunnen snel overstuur raken, verdrietig worden, boos worden of juist extatisch zijn. Ze kunnen hun emoties op een manier uiten die overdreven of dramatisch lijkt voor de situatie.

Theatraal en uitbundig gedrag

Mensen met histrionische persoonlijkheidsstoornis hebben vaak de neiging om theatraliteit in hun gedrag te vertonen. Ze kunnen overdreven dramatisch reageren op situaties, hun emoties op een theatrale manier uitdrukken of aandacht zoeken door zich opzettelijk excentriek of provocerend te gedragen.

Behoefte aan aandacht en goedkeuring

Mensen met histrionische persoonlijkheidsstoornis hebben vaak een intense behoefte aan aandacht en goedkeuring van anderen. Ze willen graag het middelpunt van de aandacht zijn en kunnen hun gedrag aanpassen om dat te bereiken. Ze kunnen bijvoorbeeld buitensporige complimenten zoeken of zich overdreven goed gedragen om de goedkeuring van anderen te krijgen.

Onzekerheid of onstabiel gevoel van eigenwaarde

Mensen met histrionische persoonlijkheidsstoornis hebben vaak een onstabiel gevoel van eigenwaarde. Ze hebben de neiging om hun eigenwaarde te laten afhangen van de goedkeuring van anderen en kunnen zich snel minderwaardig of onwaardig voelen als ze geen aandacht of goedkeuring krijgen.

Verleidelijk gedrag

Mensen met histrionische persoonlijkheidsstoornis kunnen soms verleidelijk of seksueel provocerend gedrag vertonen om de aandacht van anderen te trekken. Dit gedrag kan soms ongepast zijn en kan leiden tot problemen in relaties.

Oppervlakkige relaties

Mensen met dit psychische patroon hebben vaker oppervlakkige relaties omdat ze diepgaande gesprekken over gevoel uit de weg gaan. Zij voelen zich hier niet op hun gemak en kappen een relatie liever af dan dat ze de diepte van hun emoties induiken.

De oorzaken van HPS zijn niet volledig begrepen. Er is echter wel bewijs dat genetische factoren een rol kunnen spelen. Studies hebben aangetoond dat de stoornis vaker voorkomt bij mensen met een familiegeschiedenis van persoonlijkheidsstoornissen.

Bovendien zijn er aanwijzingen dat omgevingsfactoren ook een rol kunnen spelen bij het ontstaan van HPS. Een onveilige hechting, zoals verwaarlozing of misbruik tijdens de kindertijd, kan bijvoorbeeld bijdragen aan de ontwikkeling van deze stoornis.

Er zijn ook verschillende theorieën over hoe persoonlijkheidsstoornissen zoals HPS zich ontwikkelen. De psychodynamische theorie suggereert dat persoonlijkheidsstoornissen ontstaan ​​door een conflict tussen de verschillende delen van het bewustzijn, terwijl de gedragstheorie suggereert dat persoonlijkheidsstoornissen het gevolg zijn van ongepaste conditionering.

Hoewel de behandeling van HPS complex kan zijn, zijn er verschillende effectieve benaderingen beschikbaar die kunnen helpen bij het verminderen van de symptomen van de stoornis en het verbeteren van de kwaliteit van leven van de persoon. Hieronder worden enkele van de meest voorkomende behandelingsmethoden voor HPS beschreven.

Psychotherapie

Psychotherapie is een populaire behandeling voor deze persoonlijkheidsstoornis en kan helpen bij het reguleren van de emotiies van het individu. Ook helpt het de behoefte aan aandacht en goedkeuring te onderdrukken, en moedigt het het aanleren van gezonde copingstrategieën aan. 

Meerdere vormen van psychotherapie kunnen effectief kunnen zijn bij de behandeling van HPS, zoals:

  • Cognitieve gedragstherapie (CGT).  Gedragstherapie is een vorm van psychotherapie. Deze richt zich op het reframen van negatieve gedachten en negatief gedrag. Bij HPS kan CGT helpen bij het verminderen van de angst om genegeerd of afgewezen te worden, het leren van gezonde manieren om met emoties om te gaan en het ontwikkelen van positieve relaties.
  • Dialectische gedragstherapie (DGT): DGT is een vorm van CGT die zich richt op het verminderen van impulsief gedrag en het verbeteren van de emotionele regulering. DGT kan bijzonder effectief zijn bij HPS omdat het de nadruk legt op het aanleren van gezonde coping-strategieën en het verminderen van destructieve gedragingen.
  • Psychodynamische therapie: Psychodynamische therapie is een type  psychotherapie die zich richt op het verkennen van onbewuste gedachten en emoties. Bij HPS kan psychodynamische therapie helpen bij het begrijpen van de oorzaken van het gedrag en het ontwikkelen van gezonde manieren om met emoties om te gaan.

Medicatie

Er zijn geen specifieke medicijnen goedgekeurd voor de behandeling van een histrionische persoonlijkheidsstoornis. Sommige medicijnen kunnen echter helpen bij het minimaliseren van de symptomen van de stoornis. 

Antidepressiva en antipsychotica kunnen bijvoorbeeld worden voorgeschreven om de stemming te stabiliseren en impulsief gedrag te verminderen. Medicatie moet echter altijd worden voorgeschreven en gecontroleerd door een gekwalificeerde arts of psychiater.

Gezinstherapie

Gezinstherapie is een type psychotherapie dat zich richt op het optimaliseren van de communicatie en de relaties binnen het gezin. Deze therapie kan op verschillende manieren worden toegepast. Voorbeelden zijn structurele gezinstherapie, narratieve therapie en emotion-focused gezinstherapie. 

Het doel van gezinstherapie bij HPS is om het individu met de stoonis te helpen begrijpen hoe zijn of haar gedrag de relaties binnen het gezin beïnvloedt.  Allen dan kan het individu nieuwe manieren van communicatie en interactie ontwikkelen.

Gezinstherapie biedt gezinnen verschillende voordelen:

  • Een van de voordelen van gezinstherapie als behandeling voor HPS is dat het de persoon met de stoornis kan helpen zich bewust te worden van hoe zijn of haar gedrag invloed heeft op anderen en op de gezinsdynamiek. Mensen met HPS hebben vaak moeite om de gevoelens van anderen te begrijpen en kunnen het moeilijk vinden om de emotionele behoeften van anderen te erkennen. Gezinstherapie kan helpen deze vaardigheden te verbeteren en kan de persoon met HPS leren hoe hij of zij zichzelf beter kan begrijpen en hoe hij of zij zich kan aanpassen aan de behoeften van anderen.
  • Een ander voordeel van gezinstherapie bij HPS is dat het kan helpen bij het verminderen van emotionele uitbarstingen en overdreven dramatische gedragingen. Mensen met HPS hebben vaak moeite om hun emoties te reguleren en kunnen impulsief handelen om aandacht te krijgen. Gezinstherapie kan helpen bij het aanleren van nieuwe vaardigheden voor emotieregulatie en kan de persoon met HPS leren hoe hij of zij op een meer effectieve manier kan communiceren om de behoeften te vervullen zonder overdreven drama.
  • Gezinstherapie kan ook helpen bij het opbouwen van gezonde relaties binnen het gezin en in andere contexten. Mensen met HPS hebben vaak moeite met het opbouwen van duurzame relaties en kunnen onvoorspelbaar en impulsief zijn. Gezinstherapie kan helpen bij het ontwikkelen van meer gezonde en duurzame relaties en kan de persoon met HPS helpen bij het aanleren van nieuwe vaardigheden voor het opbouwen van relaties.

Histrionische persoonlijkheidsstoornis (HPS) is een psychische aandoening die zich manifesteert door emotionele instabiliteit en aandachtstekort. De symptomen van HPS kunnen een verwoestende impact hebben op het leven van mensen die eraan lijden, en kunnen leiden tot persoonlijke, professionele en sociale moeilijkheden.

De behandeling van HPS vereist een combinatie van psychotherapie en medicatie, afhankelijk van de ernst van de aandoening en de individuele behoeften van de patiënt. Psychotherapie, zoals cognitieve gedragstherapie en dialectische gedragstherapie, kan helpen bij het ontwikkelen van vaardigheden om emoties te reguleren en het verbeteren van interpersoonlijke relaties. Medicatie kan worden voorgeschreven om symptomen zoals angst en depressie te verminderen.

Als u of iemand die u kent lijdt aan HPS, is het van cruciaal belang om professionele hulp te zoeken. De Balance kliniek is een gerenommeerd centrum voor de behandeling van verslavingen en psychische stoornissen, waaronder HPS. Met vestigingen verspreid over Europa, biedt de kliniek een rustige en privé omgeving waar patiënten discreet kunnen worden behandeld. Het team van experts bij Balance biedt een op maat gemaakte behandeling, die is ontworpen om de individuele behoeften van elke patiënt te ondersteunen en te voldoen.

Aarzel niet om contact op te nemen met de Balance kliniek als u of iemand die u kent symptomen vertoont van HPS. Het is nooit te laat om hulp te zoeken en de kliniek biedt de nodige steun en expertise om uw herstel te bevorderen.