7 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Een narcistische persoonlijkheidsstoornis komt bij 1% van de Nederlandse bevolking voor en komt tot uiting in de adolescentie. Kenmerkend is dat deze stoornis vaker bij mannen wordt vastgesteld dan bij vrouwen.

Narcistische persoonlijkheidsstoornissen bestaan uit twee delen. Aan de ene kant heeft het individu het gevoel beter te zijn dan anderen, en de drang naar bewondering van anderen. Aan de andere kant kampt het individu met hevige onzekerheid, welke hij of zij goed verborgen houdt voor de buitenwereld.

Komt tot uiting in het alledaagse gedrag van het individu. Zo praat je veel over jouw eigen prestaties en heb je weinig interesse in andermans leven. Je krijgt graag aandacht van anderen en lijk je zelfverzekerd te zijn.

Een narcist herkent zijn eigen kenmerken vaak niet en zoekt dan ook niet naar hulp voor de persoonlijkheidsstoornis. Er zijn wel degelijk behandelingen en therapieën beschikbaar die kenmerken kunnen verlichten. De grootste drempel blijft echter het aanmelden voor hulp.

Iemand die een narcistische stoornis heeft ontwikkeld voelt zich in veel aspecten belangrijker dan zijn of haar medemens. Zij zoeken continu naar bewondering van anderen door voluit te praten over hun prestaties of capaciteiten. Hierbij claimen ze de aandacht van hun omgeving.

Hoewel iedereen in sociale situaties zich van zijn beste kant laat zien, hebben narcisten een sociale ongevoeligheid, waardoor zij niet door hebben dat hun gedrag hun sociale interacties schaadt. Bij mensen met een narcistische stoornis zit er dan ook geen rem op het gedrag om bewondering op te wekken bij hun omgeving.

Hoewel een narcist voor de buitenwereld zelfverzekerd lijkt, voelt een narcist zich van binnen vaak erg onzeker. Dit stimuleert het narcistische gedrag. De persoon probeert niet alleen zijn publiek te overtuigen van zijn geweldige kunnen, ook probeert hij of zij zichzelf te overtuigen.

Daarnaast kan iemand met deze stoornis kritiek niet goed accepteren. Het voelt voor hen als een persoonlijke aanval wanneer iemand kritiek heeft op zijn of haar doen of laten. Vaak wekt dit een boze reactie op. Als resultaat breekt het individu vaak het contact met mensen die kritiek leveren, en niet meegaan in de bewonderenswaardige praatjes over het individu, zijn of haar capaciteiten, of zijn of haar prestaties.

Vaak ligt de focus voor mensen met narcisme op henzelf, en vrijwel nooit op vrienden en naaste familie. Het kan dan zijn dat degene met de narcistische persoonlijkheidsstoornis egocentrisch overkomt. Dit zorgt niet alleen voor problemen in huis, maar ook op werk.

Over het ontstaan van narcisme is nog veel onduidelijk. Wel is aannemelijk dat de oorzaak voortkomt uit zowel biologische factoren als de opvoeding. Een indicator voor het ontwikkelen van narcisme is het feit dat je als kind veel werd geprezen en weinig werd gecorrigeerd.

Degene die een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft, heeft zelf meestal niet door dat dit het geval is, of ontkent dit. Het is ook kenmerkend voor deze stoornis dat men geen kwetsbaarheden wil tonen, zoals het hebben van een stoornis. Er zijn echter talloze andere kenmerken waaraan iemand met narcisme herkend kan worden:

  • Erg zelfverzekerd naar de buitenwereld toe.
  • Steeds de drang hebben aandacht en bewondering van anderen te krijgen. Je wilt graag dat anderen jaloers zijn op jou en naar jou opkijken.
  • Een gevoel van superioriteit. Je voelt je beter dan anderen om jou heen. Dit zorgt ervoor dat je weinig waardering hebt voor jouw medemens.
  • Je doet er alles aan om anderen in te lichten over jouw prestaties of talenten. Je snakt dan ook naar een superieure behandeling van anderen.
  • Emoties worden zelden getoond. Dit is een uiting van kwetsbaarheid, iets wat mensen met narcisme niet graag laten zien.
  • Woede uitbraken of boosheid wanneer iemand kritiek levert op hun doen en laten.
  • Een inwendig gevoel van onzekerheid wat je aan niemand laat zien.
  • Je hebt hoge verwachtingen van anderen om jou heen en een narcistische afweer voor alles wat hier niet aan voldoet. Je hebt bijvoorbeeld hoge verwachtingen van de schoolprestaties van jouw kinderen.

Diagnose aan de hand van bovengenoemde kenmerken en de mate waarin deze zich voordoen bij een individu.

De onzekerheid die iemand met narcisme aan de binnenkant voelt, kan zich ontwikkelen in andere psychische stoornissen. Vaak wordt gezien dat een verslaving ontwikkelt, omdat bepaalde middelen je machtig en belangrijk laten voelen, het gevoel waar een narcist naar zoekt. Ook kunnen door de onzekerheid in verschillende mate neerslachtigheid ontstaan, die weer tot depressie kan leiden.

Voor narcisme is geen narcisme test beschikbaar die je zelf online kunt uitvoeren. Wel zijn er verschillende persoonlijkheidsstoornis testen beschikbaar die zoeken naar symptomen van meerdere stoornissen.

Het is niet gemakkelijk voor iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis om toe te geven dat hij of zij hulp nodig heeft. Het is immers een kenmerk van de stoornis om bepaalde kwetsbaarheden verborgen te houden. Vaak zoekt iemand met narcisme pas naar hulp wanneer er ook andere symptomen gaan spelen, zoals somberheid of depressie.

Een diagnose narcistische persoonlijkheidsstoornis wordt altijd gesteld door een psycholoog. De psycholoog onderzoekt de situatie en de gemoedstand van de patiënt. Ook wordt er gekeken naar de denkpatronen van het individu en hoe hij of zij over zichzelf praat. Ook kunnen naasten van het individu worden betrokken bij deze onderzoeksfase. Op basis van de bevindingen van de psycholoog zal de diagnose narcisme worden gesteld.

Of het nu gaat om verborgen narcisme genezen, of narcisme genezen welke op de voorgrond treedt, narcistische persoonlijkheidsstoornis behandeling is in grote mate aanwezig. Langdurige veranderingen blijven echter moeilijk. Narcisme therapie doelt voornamelijk op het bijstellen van het zelfbeeld van het individu. Het zelfbeeld wordt middels verschillende behandelingen dichter bij de realiteit gebracht. Zo kan een narcist veranderen. Dit zal vervolgens interpersoonlijke relaties bevorderen. Daarnaast wordt ook tijd besteed aan het omgaan met kritiek. Het individu wordt geleerd dat kritiek niet direct een persoonlijke aanval is. Dit zal reacties van boosheid doen minderen. Ook voor familie zijn er behandelingen beschikbaar waar je leert hoe om te gaan met een narcist.

De onderstaande behandelingen worden gebruikt bij narcisme.

Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie biedt het individu verschillende technieken die een andere denkwijze mogelijk maken. Met deze therapie kijk je samen met de psycholoog naar jouw huidige manier van denken en de gevoelens die dit in jou losmaakt. Je evalueert deze en kijkt of deze jouw dagelijks leven bevorderen. Is dit niet het geval, dan worden jouw denkpatronen middels vragen van de therapeut langzaam aangepast. Zo leer je op een gezondere, realistische manier naar jezelf en jouw omgeving te kijken.

Vaardigheidstraining emotie regulatie stoornis (VERS)

Deze techniek wordt gebruikt om de negatieve emoties die opkomen als gevolg van ongewenste gedachten, te voorkomen. Tijdens deze therapie worden er verschillende technieken aangeleerd waardoor je mentaal afstand kunt nemen van bepaalde negatieve gedachten. Dit doe je bijvoorbeeld door negatieve gedachten zo veel mogelijk te vervangen door positieve of neutrale gedachten. Zo kun je voorkomen dat je uit emotie onwenselijk reageert op situaties.

Schematherapie

Een andere vorm van gedragstherapie is schematherapie. Deze behandeling gaat er vanuit dat jouw huidige denkpatronen, en gedragingen voortkomen uit nare gebeurtenissen uit jouw verleden. Samen met de therapeut speur je deze vervelende ervaringen op en kijk je hoe deze precies invloed hebben op jouw huidige manier van doen. Pas wanneer je weet waar deze gedachten en overtuigingen vandaan komen, kunnen deze worden bijgesteld.

Mentaliseren bevorderende therapie (MBT)

MBT helpt het individu zijn of haar emoties beter te begrijpen. Zo kun je door MBT beter inschatten wat bepaalde situaties, opmerkingen of mensen met jouw gevoelens en emoties doen. Dit helpt om beter te reageren op mensen om je heen.

Psychodynamische therapie

Psychodynamische therapie is een behandeling die de focus legt op jouw gedachten van nu, en jouw gedachten en herinneringen van vroeger. Herinneringen die je , vaak onbewust, hebt opgeslagen dragen bij aan jouw gedrag van vandaag. Door deze herinneringen te achterhalen kan de kracht die deze herinneringen hebben worden ontnomen.

Over het algemeen is er geen medicatie beschikbaar om narcisme te behandelen. Wel worden er dikwijls verschillende medicijnen voorgeschreven om bepaalde symptomen, of bijkomende psychische stoornissen te behandelen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer het individu naar een narcistische persoonlijkheidsstoornis ook last heeft van depressie of een angststoornis. Antidepressiva kunnen dan worden voorgeschreven.

Er zijn meerdere klinieken binnen en buiten Nederland die narcisme, en eventuele bijkomende psychische stoornissen behandelen. Balance is een kliniek die uitsluitend hoogwaardige psychische zorg biedt door ervaren psychologen en artsen. Omgeven door luxe kun je behandeld worden voor jouw narcistische persoonlijkheidsstoornis in het buitenland. Kom bijvoorbeeld tot rust in Marbella of Majorca in Spanje, of volg een vooraanstaande behandeling in Zürich, Zwitserland. De faciliteiten van de centra zijn van alle gemakken en luxe voorzien. Behandelingen worden bij Balance volledig afgestemd op jouw benodigdheden.

Meer artikelen over Mentale Gezondheid

Intrusieve GedachtenPlatonische RelatieVerslavende MiddelenAltruismeLisinoprilLiegen Door VerslavingKratomZelfbeschadigingBorderline En SeksualiteitStemmingswisselingenHoogsensitiefLiefdesverdrietNachtmerriesMorfinePolyvagaal TheorieDwangstoornisIntergenerationeel TraumaBipolaire Stoornis En SeksualiteitEmotionele VerwaarlozingExistentiele CrisisAutistische BurnoutPtss En NarcismeJeugdtraumaVliegangstNarcistische RelatieNarcistische VaderPsychopaatEmotionele MishandelingSlaapverlammingNarcistische MoederWat Is TrypofobieWat Is GenderdysforieOnverwerkte RouwVerschil Depressie En Burn OutRouwverwerkingOververmoeidheidImposter SyndroomSuicidale GedachtenWas Ist Eine Psychotische DepressionHallucinatiesAntidepressiva En AlcoholGaslightingPaniekaanvalKlachten Bij Burn OutEmotioneel MisbruikAsperger SyndroomAddZeer Ernstige Burn OutHistrionische PersoonlijkheidsstoornisWorkaholicPsychose SymptomenHoe Herken Je Suicidale Gedachten En Hoe Ga Je Ermee OmNeuroseVermijdende PersoonlijkheidsstoornisTheatrale PersoonlijkheidsstoornisNarcistische PersoonlijkheidsstoornisPsychosomatische KlachtenBorderline PersoonlijkheidsstoornisFibromyalgie BehandelingFibromyalgie SymptomenBody Dysmorphic DisorderSysteemtherapieSchematherapieSlaapapneuRestless Legs SyndroomAgorafobieNarcolepsieSlaapstoornisSociale AngststoornisCognitieve GedragstherapieWat Is Een Midlife CrisisHyperventilatie BehandelingVerlatingsangstWat Is HypochondrieHypnotherapieEmdr TherapieDysthyme StoornisSchizofrenieBindingsangstGegeneraliseerde Angststoornis OverwinnenDepressief Door CoronaCenosillicafobie Wat Is DatWat Is Long CovidBehandeling DementieChronische Ptss BehandelingOververmoeidheid BehandelingBehandeling Zware DepressieChronische Depressie BehandelingSchizofrenie BehandelingChronische Pijn BehandelingDelier BehandelingSomatoforme Stoornis BehandelingConversiestoornis BehandelingBehandeling AutismeBipolaire Stoornis BehandelingHechtingsproblematiek BehandelingTinnitus BehandelingAdd BehandelingSlaapstoornis BehandelingPersoonlijkheidsstoornis BehandelingPaniekaanvallen BehandelingAgorafobie BehandelingChronische Stress BehandelingStress BehandelenOverspannen BehandelingTrauma Centrum NederlandTrauma BehandelenPsychose BehandelingAngststoornis BehandelingOcd BehandelingPostnatale Depressie BehandelingMisofonie BehandelingAdhd BehandelingBorderline BehandelingBurn Out BehandelenPtss BehandelingDepressie TestDepressie BehandelingFaalangst BehandelingFaalangstMentale GezondheidMindfulness