Olanzapine: Gebruik, Bijwerkingen en Risico’s

9 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Olanzapine, ook wel bekend onder de merknaam Zyprexa, is een medicijn dat behoort tot de groep van atypische antipsychotica. Dit geneesmiddel wordt voornamelijk voorgeschreven voor de behandeling van verschillende psychische aandoeningen, waaronder schizofrenie en bipolaire stoornis. Lees hier wat olanzapine precies is, hoe het werkt, de mogelijke bijwerkingen en risico’s.

Olanzapine is de generieke naam voor het geneesmiddel dat vaak wordt verkocht onder de merknaam Zyprexa. Het behoort tot de klasse van atypische antipsychotica, een groep medicijnen die wordt gebruikt om psychotische stoornissen en stemmingsstoornissen te behandelen. Olanzapine werkt door het beïnvloeden van bepaalde chemische stoffen in de hersenen, met name neurotransmitters zoals dopamine en serotonine. Hierdoor kan het de onbalans van deze neurotransmitters corrigeren en symptomen van psychische aandoeningen verminderen.

Zyprexa is de meest bekende merknaam voor olanzapine, maar er zijn ook generieke versies beschikbaar. Zyprexa is beschikbaar in verschillende toedieningsvormen, waaronder tabletten en injecties. De tabletten zijn er in verschillende sterktes om de juiste dosering voor de specifieke aandoening en behoeften van de patiënt te kunnen aanpassen.

Olanzapine wordt voornamelijk voorgeschreven voor de behandeling van de volgende aandoeningen:

Schizofrenie

Schizofrenie is een ernstige psychiatrische aandoening die gepaard gaat met symptomen zoals hallucinaties, wanen, verwardheid en stoornissen in het denken. Olanzapine kan helpen bij het verminderen van deze symptomen en het verbeteren van het functioneren van patiënten met schizofrenie.

Bipolaire Stoornis

Bipolaire stoornis is een aandoening die wordt gekenmerkt door extreme stemmingswisselingen, variërend van depressie tot manie. Olanzapine wordt vaak voorgeschreven als onderdeel van een behandeling om de symptomen van manische episodes te beheersen.

Onrust en Agitatie

Olanzapine kan ook worden gebruikt voor de behandeling van onrust en agitatie bij patiënten met diverse aandoeningen, waaronder dementie. Het kan helpen om prikkelbaarheid en agressie te verminderen.

Olanzapine depressie

Olanzapine wordt soms off-label gebruikt als aanvullende behandeling voor depressie bij patiënten die onvoldoende reageren op andere antidepressiva. Het kan helpen bij het stabiliseren van stemmingswisselingen en het verminderen van symptomen van depressie

Olanzapine oefent zijn therapeutische effect uit door in te werken op verschillende neurotransmitters in de hersenen. Het exacte werkingsmechanisme is complex, maar over het algemeen wordt aangenomen dat olanzapine de activiteit van dopamine en serotonine in de hersenen reguleert. Hier volgen enkele belangrijke manieren waarop olanzapine werkt:

1. Dopamine receptorblokkade

Olanzapine heeft een affiniteit voor dopamine receptoren in de hersenen. Het blokkeert deze receptoren gedeeltelijk, wat leidt tot een afname van de activiteit van dopamine. Dit is relevant omdat een overactieve dopamine-activiteit wordt geassocieerd met symptomen van psychotische stoornissen.

2. Serotonine receptorblokkade

Naast het beïnvloeden van dopamine, heeft olanzapine ook een impact op serotonine-activiteit door serotonine receptoren te blokkeren. Dit kan bijdragen aan de verbetering van de stemming en vermindering van symptomen van depressie.

3. Stabilisatie van stemming

Olanzapine is effectief in het stabiliseren van de stemming bij patiënten met bipolaire stoornis. Het kan de extreme stemmingswisselingen die kenmerkend zijn voor deze aandoening verminderen, waardoor patiënten beter kunnen functioneren in het dagelijks leven.

4. Vermindering van psychotische symptomen

Voor patiënten met schizofrenie en verwante aandoeningen kan olanzapine helpen bij het verminderen van symptomen zoals hallucinaties en wanen.

Hoewel olanzapine effectief kan zijn bij de behandeling van verschillende psychische aandoeningen, is het belangrijk om op de hoogte te zijn van de mogelijke bijwerkingen. Niet alle patiënten ervaren bijwerkingen, en de ernst en frequentie van de olanzapine ervaringen

kunnen variëren van persoon tot persoon. Hier zijn enkele van de meest voorkomende bijwerkingen van olanzapine:

Gewichtstoename

Een van de meest opvallende bijwerkingen van olanzapine is gewichtstoename. Het medicijn kan leiden tot een verhoogde eetlust en veranderingen in de stofwisseling, wat resulteert in aanzienlijke gewichtstoename bij sommige patiënten. Dit kan leiden tot obesitas en gerelateerde gezondheidsproblemen.

Slaperigheid

Olanzapine kan slaperigheid veroorzaken. Veel patiënten merken dat ze slaperigheid ervaren, vooral in de beginfase van de behandeling. Hierdoor kan het nodig zijn om het medicijn ‘s avonds in te nemen of de dosis aan te passen om de slaperigheid te verminderen.

Duizeligheid

Duizeligheid is een andere veelvoorkomende bijwerking van olanzapine. Het kan leiden tot een gevoel van onbalans en kan het risico op vallen vergroten.

Veranderingen in bloedsuiker

Olanzapine kan leiden tot verhoogde bloedsuikerspiegels. Deze effecten kunnen het risico op diabetes en hartaandoeningen vergroten.

Sedatie

Sommige patiënten ervaren sedatie, wat kan resulteren in verminderde alertheid en concentratie. Dit kan van invloed zijn op dagelijkse activiteiten, zoals autorijden en werken.

Abnormale bewegingen

Hoewel minder vaak voorkomend, kan olanzapine ook leiden tot fysieke symptomen, zoals tremoren, spierstijfheid en onwillekeurige bewegingen. Deze symptomen kunnen zich voordoen, vooral bij hogere doses.

Verstoring van hormonale balans

Olanzapine kan de hormonale balans in het lichaam verstoren en leiden tot problemen zoals verhoogde prolactinepiegels. Dit kan bij mannen leiden tot de groei van borstweefsel en bij vrouwen tot onregelmatige menstruatie.

Verwardheid en sufheid

Bij oudere patiënten kan olanzapine leiden tot verwardheid en sufheid. Het is belangrijk om deze effecten te monitoren, omdat ze het risico op vallen en verwondingen kunnen vergroten.

Het is essentieel om eventuele bijwerkingen of veranderingen in de gezondheid onmiddellijk met uw zorgverlener te bespreken. Olanzapine mag alleen worden gebruikt onder toezicht van een medisch professional, die de voordelen en risico’s zorgvuldig zal afwegen bij het voorschrijven van dit medicijn.

Naast de onmiddellijke bijwerkingen van olanzapine, is het belangrijk om te overwegen hoe langdurig gebruik van het medicijn van invloed kan zijn op de gezondheid. Er zijn enkele specifieke zorgen met betrekking tot het gebruik van Zyprexa op de lange termijn:

Gewichtstoename

De meest opvallende langetermijnbijwerking van olanzapine is gewichtstoename. Patiënten die olanzapine gedurende lange tijd gebruiken, lopen een verhoogd risico op obesitas, wat op zijn beurt het risico op diabetes type 2, hartaandoeningen en andere metabole aandoeningen verhoogt.

Diabetes

Langdurig gebruik van olanzapine kan leiden tot de ontwikkeling van diabetes type 2. Dit risico wordt verergerd door gewichtstoename en veranderingen in de bloedsuikerspiegel die het gevolg kunnen zijn van het medicijn.

Cardiovasculaire aandoeningen

De metabole effecten van olanzapine kunnen ook het risico op cardiovasculaire aandoeningen vergroten, waaronder hartaanvallen en beroertes. Het is belangrijk dat patiënten die olanzapine op lange termijn gebruiken, regelmatig worden gescreend op risicofactoren voor hart- en vaatziekten.

Veranderingen in hersenstructuur

Er is enig bewijs dat langdurig gebruik van antipsychotica, waaronder olanzapine, veranderingen in de hersenstructuur kan veroorzaken. Dit kan gevolgen hebben voor cognitieve functies en het risico op neurologische aandoeningen vergroten. Meer onderzoek is nodig om deze effecten volledig te begrijpen.

Het is belangrijk dat patiënten die olanzapine op lange termijn gebruiken, regelmatig worden geëvalueerd door hun zorgverlener om eventuele gezondheidsproblemen vroegtijdig op te sporen en te behandelen. Soms kan het nodig zijn om de behandeling aan te passen of over te schakelen op een ander medicijn met minder bijwerkingen.

Of olanzapine al dan niet als gevaarlijk wordt beschouwd, hangt af van verschillende factoren, waaronder de specifieke aandoening van de patiënt, de dosering, de duur van de behandeling en individuele reacties op het medicijn. Hier zijn enkele overwegingen met betrekking tot de veiligheid van olanzapine:

Effectiviteit

Olanzapine kan zeer effectief zijn bij de behandeling van bepaalde psychische aandoeningen, zoals schizofrenie en bipolaire stoornis. Voor sommige patiënten kan het medicijn levensverbeterend zijn en helpen bij het beheersen van symptomen.

Potentiële bijwerkingen

Zoals eerder besproken, heeft olanzapine het potentieel om een breed scala aan bijwerkingen te veroorzaken, met name op het gebied van gewichtstoename en metabole effecten. Deze bijwerkingen kunnen de gezondheid van de patiënt negatief beïnvloeden en moeten zorgvuldig worden gecontroleerd.

Individuele reacties

Elk individu reageert anders op medicijnen, dus wat als gevaarlijk wordt beschouwd, kan variëren. Sommige patiënten kunnen olanzapine goed verdragen met minimale bijwerkingen, terwijl anderen ernstige bijwerkingen kunnen ervaren.

In het algemeen kan olanzapine veilig en effectief zijn wanneer het wordt voorgeschreven en beheerd door een gekwalificeerde zorgverlener. Het is echter van cruciaal belang dat patiënten en hun artsen open communiceren over eventuele zorgen of bijwerkingen die zich voordoen tijdens de behandeling.

Het gelijktijdig gebruik van olanzapine en alcohol is een kwestie die speciale aandacht verdient. Alcohol is een centraal zenuwstelsel depressivum en kan de effecten van olanzapine versterken, waardoor slaperigheid en duizeligheid toenemen. Bovendien kan het gebruik van alcohol de psychiatrische aandoeningen waarvoor olanzapine wordt voorgeschreven, verergeren.

Hier zijn enkele belangrijke overwegingen met betrekking tot olanzapine en alcohol:

  • Versterkte Sedatieve effecten

Olanzapine kan op zichzelf slaperigheid veroorzaken, en wanneer het wordt gecombineerd met alcohol, kunnen de sedatieve effecten aanzienlijk worden versterkt. Dit kan leiden tot extreme slaperigheid, verminderde coördinatie en het risico op ongelukken.

  • Negatieve Invloed op psychische Aandoeningen

Alcoholgebruik kan de symptomen van psychische aandoeningen zoals schizofrenie, bipolaire stoornis en depressie verergeren. Het kan leiden tot stemmingswisselingen, paranoia en psychotische episoden.

  • Verhoogd risico op bijwerkingen

Het gebruik van alcohol in combinatie met olanzapine kan het risico op bijwerkingen, zoals duizeligheid en een verhoogde hartslag, vergroten. Dit kan ongemak en gezondheidsrisico’s met zich meebrengen.

  • Verminderde Effectiviteit

Alcohol kan de effectiviteit van olanzapine verminderen, wat betekent dat de symptomen van de onderliggende aandoening mogelijk niet goed worden beheerst.

Een overdosis olanzapine kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken en vereist onmiddellijke medische hulp. De symptomen van een overdosis olanzapine kunnen variëren, maar kunnen zijn:

  • Ernstige slaperigheid of bewusteloosheid
  • Onregelmatige hartslag
  • Lage bloeddruk
  • Ongecontroleerde bewegingen
  • Ademhalingsproblemen

Als u vermoedt dat uzelf of iemand anders een overdosis olanzapine heeft ingenomen, zoek dan onmiddellijk medische hulp. Het is belangrijk om een arts te informeren over de ingenomen hoeveelheid olanzapine en andere mogelijke stoffen, inclusief alcohol of andere medicijnen.

Het stoppen met het gebruik van olanzapine moet altijd onder medisch toezicht gebeuren. Plotseling stoppen kan leiden tot ontwenningsverschijnselen en terugkeer van de symptomen van de onderliggende aandoening. Hier zijn enkele belangrijke overwegingen met betrekking tot het stoppen van olanzapine:

Geleidelijk afbouwen

Artsen raden meestal aan om olanzapine geleidelijk af te bouwen om ontwenningsverschijnselen te minimaliseren. Dit betekent dat de dosis in de loop van meerdere weken of maanden wordt verlaagd.

Monitoring van symptomen

Tijdens het afbouwproces moet de patiënt nauwlettend worden gevolgd om eventuele terugkerende symptomen van de onderliggende aandoening op te merken. Indien nodig kan de arts de behandeling aanpassen.

Wanneer olanzapine wordt gestopt of afgebouwd, kunnen sommige patiënten ontwenningsverschijnselen ervaren. Deze symptomen kunnen variëren in intensiteit en duur, en ze zijn meestal tijdelijk van aard. Enkele mogelijke ontwenningsverschijnselen van olanzapine zijn onder andere:

  • Slaapproblemen
  • Angst
  • Prikkelbaarheid
  • Misselijkheid
  • Duizeligheid
  • Terugkerende psychotische symptomen

Olanzapine, ook bekend als Zyprexa, is een krachtig medicijn dat wordt gebruikt voor de behandeling van verschillende psychische aandoeningen, waaronder schizofrenie en bipolaire stoornis. Het werkt door het beïnvloeden van neurotransmitters in de hersenen en het verminderen van symptomen van deze aandoeningen. Hoewel het effectief kan zijn, kan olanzapine ook bijwerkingen veroorzaken, met name gewichtstoename en metabole effecten op de lange termijn. Het is belangrijk dat patiënten en zorgverleners samenwerken om de voordelen en risico’s van olanzapine zorgvuldig af te wegen en om mogelijke bijwerkingen en ontwenningsverschijnselen te beheren. 

Wilt u meer weten over Olanzapine gebruik? Of heeft u hulp nodig bij het herstellen van een psychische stoornis of een verslaving? Dan staat de Balance kliniek voor u klaar. Onze hoogwaardige klinieken in het buitenland bieden u een discrete behandeling die uw privacy ten alle tijde waarborgt.

olanzapine | Apotheek.nl

olanzapine (farmacotherapeutischkompas.nl)

Zyprexa, INN-olanzapine (cbg-meb.nl)

Olanzapine – StatPearls – NCBI Bookshelf (nih.gov)

Meer artikelen over Verslaving

3cmcAfbouwen Van Antidepressiva3 MmcMidazolamKetamineRisperidon BijwerkingenConcertaPcpFlakkaAyahuascaPregabaline AfbouwenScopolaminePregabalinPoppersMasturbatie VerslavingLorazepam AfbouwenOpiatenKorsakov SyndroomClonidineLorazepam BijwerkingenSlaapmedicatieBenzodiazepineverslavingLiefdesverslavingBenzodiazepinen Bijwerkingen5 HtpXtcKamagraZopiclonHangxietySnusAfkicken In Het BuitenlandLormetazepamAnabole SteroidenSymptomen Van CocainegebruikAntibiotica En AlcoholZolpidemMirtazapineCocaine VerslavingAmfetamineSeksverslavingHoelang Blijft Alcohol In Je BloedFas SyndroomAlcoholistWanneer Ben Je AlcoholistAlcoholvergiftigingAlcohol En DepressieDubbele DiagnoseDetox AlcoholOntwenningsverschijnselen AlcoholAlcoholismeDe Nederlandse GgzTramadol OverdosisTramadolClonazepamOxazepamQuetiapineDrugsverslavingOxycodon Overdosis En OntwenningOxycodonDormicumTemazepamCodeineFentanylRitalinXanaxDiazepam