8 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

7% van de Nederlandse bevolking heeft te maken met een persoonlijkheidsstoornis. Een persoonlijkheidsstoornis komt voor in veel verschillende soorten en maten. Bij een persoonlijkheidsstoornis treden er bepaalde karakteristieken van jouw persoonlijkheid erg op de voorgrond. Deze eigenschappen zijn dan in zoverre aanwezig dat zij uw dagelijks leven negatief beïnvloeden. Voorbeelden van gedrag bij een persoonlijkheidsstoornis zijn verlatingsangst, afhankelijkheid, perfectionisme, of het vertonen van uitbarstingen van emoties.

Er zijn verschillende behandelingen beschikbaar voor de diverse soorten stoornissen waardoor u weer zo veel mogelijk normaal kunt functioneren. Daarnaast herstelt 30% volledig van zijn of haar persoonlijkheidsstoornis.

Een persoonlijkheidsstoornis is een psychische stoornis waarbij er verschillende karakteristieken van iemands persoonlijkheid erg naar voren komen. Het is natuurlijk zo dat veel mensen sterke persoonlijkheidstrekjes hebben. Dat hoeft niet direct te betekenen dat iemand een persoonlijkheidsstoornis heeft.

Er wordt pas van een persoonlijkheidsstoornis gesproken wanneer deze eigenschappen een negatieve invloed uitoefenen op het dagelijks leven van het individu, deze eigenschappen lange tijd aanhouden, en niet het gevolg zijn van een enkele gebeurtenis of ervaring.

Behandeling van bipolaire stoornis in Spanje

Iemand kan bijvoorbeeld heftige emoties vertonen, of bindingsangst hebben, waardoor hij of zij niet goed kan functioneren binnen zijn of haar werk en sociale omgeving. De persoonlijkheidsstoornis zorgt ervoor dat jouw reactie op situaties niet altijd gepast is of ‘normaal’ gevonden wordt door mensen zonder een stoornis.

Een persoonlijkheidsstoornis wordt meestal in de adolescentie opgemerkt en kan een lange tijd aanhouden. Ook komt een persoonlijkheidsstoornis vaak voor in combinatie met andere psychische stoornissen, zoals een depressie. Een individu met een persoonlijkheidsstoornis kampt in veel gevallen met een negatief zelfbeeld en verminderde controle over zijn of haar gedrag.

In totaal zijn er 10 verschillende persoonlijkheidsstoornissen geregistreerd in het handboek voor psychische stoornissen. Deze persoonlijkheidsstoornissen kunnen in 3 verschillende categorieën worden verdeeld.

De eerste categorie heeft betrekking op stoornissen die excentrieke voor buitenstaanders ‘vreemd’ gedrag vertonen. Wat dit type persoonlijkheidsstoornissen kenmerkt is dat deze mensen zich veelal isoleren van de buitenwereld, mede door de manier waarop zij als ‘vreemd’ gezien worden.

Tot deze soort persoonlijkheidsstoornissen behoren paranoïde persoonlijkheidsstoornissen, schizoide persoonlijkheidsstoornissen, en schizotypische persoonlijkheidsstoornissen.

De tweede categorie kenmerkt zich door uitbundig of heftig gedrag. Het gedrag is niet zozeer vreemd of apart, maar meer ongepast of niet in verhouding tot de gebeurtenis. Mensen met deze stoornis kunnen hun emoties niet in de hand houden en vertonen impulsief gedrag.

Tot deze categorie behoren stoornissen als borderline, antisociale persoonlijkheidsstoornissen, theatrale stoornissen en narcistische persoonlijkheidsstoornissen.

De laatste categorie wordt vooral herkend door angstig gedrag en stress. Deze mensen zijn vaak erg aanhankelijk omdat zij bang zijn zelf dingen te ondernemen. De focus van de angst kan per persoon verschillen.

Tot deze categorie behoren de volgende persoonlijkheidsstoornissen: ontwijkende stoornissen, afhankelijke stoornissen, obsessieve compulsieve stoornissen.

Persoonlijkheidsstoornissen kunnen lang onopgemerkt gaan wanneer het individu zelf geen last heeft van de eigenschappen van de stoornis. In veel gevallen weet het individu wel dat hij of zij anders reageert op situaties dan anderen, of heftigere gevoelens heeft dan anderen.

De verschillen in gedrag komen voor op de volgende vlakken: cognitie, affectiviteit, interpersoonlijk functioneren, en impuls beheersing.

Aangezien er diverse persoonlijkheidsstoornissen zijn, verschillen ook de persoonlijkheidsstoornissen kenmerken per aandoening. Een individu zal dus niet kenmerken hebben van elke soort stoornis.

De volgende symptomen komen voor bij persoonlijkheidsstoornissen:

  • Impulsief gedrag
  • Heftige emoties
  • Wantrouwen
  • Negatief zelfbeeld
  • Jouw gevoel niet goed kunnen overbrengen
  • Angstig gedrag
  • Perfectionisme
  • Stemmingswisselingen

Aangezien een persoonlijkheidsstoornis vaak gepaard gaat met andere psychische aandoeningen, kan deze moeilijk te diagnosticeren zijn. Zo kan iemand last hebben van een angststoornis, zoals agorafobie, of een depressie.

Om een indicatie te krijgen of je te maken hebt met een persoonlijkheidsstoornis, kun je een persoonlijkheidsstoornis test doen. Deze is online op verschillende plaatsen te vinden. Wil jij echter uitsluitsel hebben of je daadwerkelijk een type persoonlijkheidsstoornis hebt, dan kun je het beste een afspraak maken met jouw huisarts of specialist. Hij of zij zal, aan de hand van de officiële criteria en richtlijn persoonlijkheidsstoornissen uit het DSM-5, nagaan of jouw doen en laten wijst op een persoonlijkheidsstoornis.

Wordt de diagnose persoonlijkheidsstoornis gesteld met de multidisciplinaire richtlijn persoonlijkheidsstoornissen, dan kan de huisarts u verwijzen naar een vooraanstaande kliniek of therapeut die zich samen met u verder zal verdiepen in uw situatie. Ook worden dan verschillende behandelmogelijkheden besproken en kunt u kiezen voor een klinische of ambulante behandeling. De keuze voor behandeling en behandel locatie gaat altijd in overleg met de patiënt.

Een persoonlijkheidsstoornis genezen zodat u nooit meer klachten ervaart, is slechts in 30% van de patiënten mogelijk. Bij de andere patiënten kunnen klachten door behandeling sterk worden verminderd waardoor u weer een normaal leven kunt leiden. De onderstaande behandelingen worden toegepast om de negatieve effecten van een persoonlijkheidsstoornis zo veel mogelijk te elimineren.

Psycho educatie

Psycho educatie omvat de gehele voorlichting en informatieverstrekking wat betreft de persoonlijkheidsstoornis. Zo kan zowel de patiënt als zijn of haar familie en vrienden meer leren over de stoornis, en dus meer begrip tonen voor de kenmerken en symptomen van de stoornis. Psycho educatie kan zowel individueel als in een groep worden gegeven.

De informatie en het begrip voor de stoornis die tijdens de psycho educatie wordt aangeleerd, zorgt ervoor dat de patiënt meer verantwoordelijkheid kan nemen voor zijn of haar gedrag, en zijn of haar gedrag ook begrijpt. Begrip is essentieel voor vervolg therapie om gedrag te veranderen.

Psychotherapie

Psychotherapie doelt op het verminderen van klachten in het waardoor het dagelijkse denken en handelen wordt bevorderd. Er ligt dan minder druk op persoonlijke relaties en emoties worden beter gereguleerd. Hierdoor verbetert de kwaliteit van leven aanzienlijk.

Deze vorm van therapie dient minimaal een jaar te worden toegepast. Dan pas kunnen positieve effecten van de therapie worden herkend. Bij een ernstige persoonlijkheidsstoornis is het wellicht nodig de therapie meerder jaren aan te houden.

Er zijn meerdere vormen van psychotherapie die goed werken bij persoonlijkheidsstoornissen. Samen met de behandelend therapeut zul je besluiten welke behandeling voor jou het beste is.

Psychotherapie: MBT therapie GGZ

MBT staat voor Mentaliseren Bevorderende Therapie. Deze therapie focust zich op uw gevoel, en het gevoel van uw naasten en de mensen in uw omgeving. Samen met de therapeut kijk je naar de verschillende gevoelens die spelen en op welk moment deze gevoelens problemen veroorzaken.

Psychotherapie: TFP

TFP staat voor Transference Focused Psychotherapy. Deze therapie wordt vaak als intensief ervaren aangezien heftige emoties worden opgeroepen. De therapeut gaat samen met het individu in op de emoties die hij of zij voelt, en laat deze opnieuw tot uiting komen. Zo kun je jouw emoties kwijt zonder persoonlijke relaties te schaden. Omdat de release van de heftige emoties bij de psychotherapeut regelmatig plaatsvindt, zul je minder de neiging hebben dit ook in het dagelijks leven te uiten.

Psychotherapie: Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie helpt het individu kritisch naar zijn of haar gedrag en denkpatronen te kijken. Zo bespreek je samen met de psycholoog of de gebeurtenis die jij hebt ervaren, de reactie vereiste die jij hebt vertoond. Op deze manier kunnen langzaam denkpatronen en gedachtegangen worden veranderd naar een patroon dat overeenkomt met gezonder gedrag.

Psychotherapie: Schematherapie

Schematherapie is een vorm van psychotherapie waarbij je kijkt naar de oorzaak van jouw gedrag en hoe dit jouw gedrag, denken, en voelen in het dagelijks leven beïnvloedt. Zo wordt er bijvoorbeeld aandacht besteed aan gebeurtenissen in jouw jeugd, of een traumatische ervaring.

Vaktherapie

Vaktherapie is een therapie waarbij mensen door middel van activiteiten, meer inzicht krijgen in hun eigen gedrag en gevoel patroon. Zo kun je als patiënt kiezen voor verschillende soorten vaktherapie, waaronder dans, muziek, kunst en nog veel meer. Dit geeft de patiënt de mogelijkheid tot zelfreflectie en traint het vermogen emoties te beheersen door instructies op te volgen. Deze therapie wordt vaak gegeven als aanvulling op psychotherapie.

Er is geen medicatie beschikbaar om persoonlijkheidsstoornissen te verhelpen of te herstellen. Medicatie die beschikbaar is, en in enkele gevallen wordt toegepast in combinatie met een therapeutische behandeling, is medicatie om symptomen te verlichten.

Zo kunnen angstgevoelens of sombere gevoelens met medicatie worden verminderd, waardoor de patiënt zich beter kan focussen op de aangeboden therapie om van de persoonlijkheidsstoornis te herstellen.

Een persoonlijkheidsstoornis is niet iets waar je zomaar zelf vanaf komt. Hiervoor is specialistische behandeling nodig. Wel kun je zorgen dat je in het dagelijks leven bijdraagt aan de vermindering van vervelende  symptomen. Dit doe je door de volgende tips op te volgen:

  • Zorg dat er niet teveel druk op uzelf ligt, van uzelf of van anderen. Stress versterkt symptomen van een persoonlijkheidsstoornis.
  • Leer over de persoonlijkheidsstoornis zodat je jouw gedrag beter leert begrijpen. Zo wordt je minder gefrustreerd wanneer er symptomen opduiken.
  • Zorg ervoor dat je genoeg nachtrust krijgt. Wanneer je niet genoeg slaapt heeft dit een versterkend effect op jouw symptomen en kunnen emotionele reacties bijvoorbeeld nog heviger worden.
  • Neem contact op met een hoogwaardige kliniek waar je in alle rust, luxe en comfort zo veel mogelijk kunt herstellen van jouw persoonlijkheidsstoornis. Een vooraanstaande, luxe kliniek als Balance biedt jou de rustige omgeving, en de ervaren therapeuten die jij nodig hebt om te focussen op de aangeboden behandeling.

Meer artikelen over Mentale Gezondheid

Intrusieve GedachtenPlatonische RelatieVerslavende MiddelenAltruismeLisinoprilLiegen Door VerslavingKratomZelfbeschadigingBorderline En SeksualiteitStemmingswisselingenHoogsensitiefLiefdesverdrietNachtmerriesMorfinePolyvagaal TheorieDwangstoornisIntergenerationeel TraumaBipolaire Stoornis En SeksualiteitEmotionele VerwaarlozingExistentiele CrisisAutistische BurnoutPtss En NarcismeJeugdtraumaVliegangstNarcistische RelatieNarcistische VaderPsychopaatEmotionele MishandelingSlaapverlammingNarcistische MoederWat Is TrypofobieWat Is GenderdysforieOnverwerkte RouwVerschil Depressie En Burn OutRouwverwerkingOververmoeidheidImposter SyndroomSuicidale GedachtenWas Ist Eine Psychotische DepressionHallucinatiesAntidepressiva En AlcoholGaslightingPaniekaanvalKlachten Bij Burn OutEmotioneel MisbruikAsperger SyndroomAddZeer Ernstige Burn OutHistrionische PersoonlijkheidsstoornisWorkaholicPsychose SymptomenHoe Herken Je Suicidale Gedachten En Hoe Ga Je Ermee OmNeuroseVermijdende PersoonlijkheidsstoornisTheatrale PersoonlijkheidsstoornisNarcistische PersoonlijkheidsstoornisPsychosomatische KlachtenBorderline PersoonlijkheidsstoornisFibromyalgie BehandelingFibromyalgie SymptomenBody Dysmorphic DisorderSysteemtherapieSchematherapieSlaapapneuRestless Legs SyndroomAgorafobieNarcolepsieSlaapstoornisSociale AngststoornisCognitieve GedragstherapieWat Is Een Midlife CrisisHyperventilatie BehandelingVerlatingsangstWat Is HypochondrieHypnotherapieEmdr TherapieDysthyme StoornisSchizofrenieBindingsangstGegeneraliseerde Angststoornis OverwinnenDepressief Door CoronaCenosillicafobie Wat Is DatWat Is Long CovidBehandeling DementieChronische Ptss BehandelingOververmoeidheid BehandelingBehandeling Zware DepressieChronische Depressie BehandelingSchizofrenie BehandelingChronische Pijn BehandelingDelier BehandelingSomatoforme Stoornis BehandelingConversiestoornis BehandelingBehandeling AutismeBipolaire Stoornis BehandelingHechtingsproblematiek BehandelingNarcisme BehandelingTinnitus BehandelingAdd BehandelingSlaapstoornis BehandelingPaniekaanvallen BehandelingAgorafobie BehandelingChronische Stress BehandelingStress BehandelenOverspannen BehandelingTrauma Centrum NederlandTrauma BehandelenPsychose BehandelingAngststoornis BehandelingOcd BehandelingPostnatale Depressie BehandelingMisofonie BehandelingAdhd BehandelingBorderline BehandelingBurn Out BehandelenPtss BehandelingDepressie TestDepressie BehandelingFaalangst BehandelingFaalangstMentale GezondheidMindfulness