8 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Een posttraumatische stressstoornis (PTSS) is een stoornis die voortkomt uit een traumatische gebeurtenis. De gebeurtenis heeft een zodanige impact op u gemaakt, dat u een lange tijd na de gebeurtenis nog steeds het effect ervan kunt voelen.

PTSS kan op iedere leeftijd ontstaan en kan ook pas maanden of jaren na de traumatische gebeurtenis opduiken. Binnen Nederland krijgt zo’n 10% van de mensen die een trauma hebben meegemaakt te maken met PTSS.

Het trauma duikt steeds op in uw gedachten waardoor bij u heftige emoties vrijkomen als reactie hierop. Het lukt u niet de gedachten en daarmee ook de emoties tegen te houden.

Wanneer de impact van de PTSS op uw leven zo groot wordt dat er bepaalde aspecten van uw leven aan onderdoor gaan, wordt het tijd om hulp te zoeken.

PTSS ontstaat voornamelijk uit het meemaken van een traumatische gebeurtenis. Er zijn talloze trauma’s die PTSS kunnen veroorzaken. Of iemand daadwerkelijk te maken zal krijgen ligt met name aan het persoon. Iedereen ervaart een trauma namelijk anders.

Borderline Woonbehandelcentrum Nederland

Bovendien kunnen sommige mensen het trauma zelf verwerken, terwijl anderen psychische symptomen ontwikkelen en behandeling nodig hebben.

Dit zijn een aantal voorbeelden van traumatische gebeurtenissen die ervoor kunnen zorgen dat PTSS zich ontwikkeld in een individu:

  • Het meemaken van lichamelijk of mentaal geweld.
  • Wanneer u in een levensbedreigende situatie bent geweest.
  • Als de traumatische gebeurtenissen lange tijd aanhouden of opnieuw gebeuren.
  • Een oorlog hebben meegemaakt.
  • Een natuurramp hebben meegemaakt.
  • Een vliegtuigongeluk.
  • Een terroristische aanslag
  • Slachtoffer zijn geweest van aanranding of verkrachting
  • U bent met geweld beroofd

Bepaalde beroepen hebben ook een verhoogd risico op het ontwikkelen van PTSS. Dit zijn vooral beroepen waarbij soms geweld wordt gebruikt zoals militairen of politie.

PTSS wordt vaak door uzelf of uw naasten opgemerkt. U merkt dat u vaak aan uw trauma denkt, welke al meer dan 4 weken geleden gebeurd is. Het kan ook zijn dat u pas jaren na het trauma klachten ontwikkeld.

Wanneer gedachten aan de gebeurtenis opkomen voelt u zich boos of angstig. Uw trauma kan ook in uw dromen terugkomen. Het vervelende is dat u zelf niet van de klachten af kunt komen. Hierdoor zoekt u (wellicht niet bewust) naar manieren om die gevoelens te vermijden. U plaatst u zelf niet in bepaalde situaties die de gedachten aan het trauma triggeren, waardoor uw sociale relaties en werk negatief kan worden beïnvloed. Ook kan het zijn dat u wegens middelen een ontsnapping aan uw symptomen zoekt. Middelen kunnen de pijn die bij de gedachten opkomen tijdelijk verdoven, echter heeft u dan wel aan een verhoogde kans op verslaving.

 Dit allen zijn veelal factoren waaraan uw naasten PTSS in u kunnen herkennen.

De symptomen die men in meer of mindere mate ervaart bij PTSS, kunnen een grote invloed hebben op het dagelijks leven van het individu. De symptomen kunnen voor het gemak worden onderverdeeld in drie verschillende categorieën die nauw met elkaar samenhangen. Deze categorieën zijn: herbeleving, spanning en vermijden.

Onder herbeleving vallen alle symptomen waarbij u uw trauma opnieuw beleeft. Dit kan zijn door een nare droom, of wanneer u zich bevindt op een plaats of in het bijzijn van een persoon die u aan uw trauma doet denken. Het is bijna alsof u de trauma opnieuw meemaakt.

Vervolgens zullen er spanning symptomen zich voordoen. De herbeleving roept spanning op waardoor u zich angstig of boos voelt. Dit is een reactie van uw lichaam om u te beschermen tegen het trauma dat u in gedachten opnieuw beleeft.

Wat is chronische PTSS?

Aangezien u deze gevoelens van spanning niet fijn vindt, zoekt u bewust of onbewust, naar een manier om de die gevoelens te vermijden. Vermijdgedrag kan worden vertoond door bepaalde plaatsen niet meer te bezoeken of niet meer met bepaalde mensen om te gaan.

Bij deze drie categorieën kunnen de volgende symptomen voorkomen:

·   Uw gemoedstoestand verandert snel. U heeft bijvoorbeeld woede uitbarstingen.

  • U kunt zich moeilijk concentreren.
  • U bent ontzettend alert en op uw hoede.
  • U schrikt snel en bent snel in paniek.
  • U slaapt slecht door nachtmerries
  • U heeft vaak negatieve gedachten

·       U kunt zich een belangrijk deel van het trauma niet meer herinneren. U heeft het verdrongen  omdat de gedachte eraan te pijnlijk is.

Het aantal symptomen dat een individu ervaart en de ernst ervan verschilt per persoon. 

Bij PTSS probeert iemand de angst en gevoelens weg te stoppen. Bij een behandeling voor PTSS moeten deze gevoelens juist worden opgewekt om deze te kunnen verwerken zodat ze in de toekomst het individu niet zo in zijn greep hebben.

Tijdens de behandeling wordt niet alleen gekeken naar het trauma en de gevoelens die dit opwekt, ook wordt gesproken over de mechanismen die het individu heeft ontwikkeld om herinnering aan de traumatische gebeurtenis te vermijden.

Methoden om depressie te behandelen zonder medicatie

Hiermee kan worden bereikt dat de gevoelens die steeds door gedachten worden opgewekt, zoals angst en woede, minder sterk zijn waardoor u u leven kunt leiden zonder belemmeringen.

Vaak wordt eerst gekeken naar behandeling door middel van psychotherapie. Deze behandeling bestaat uit gesprekken met een psycholoog of psychotherapeut. Psychotherapie wordt in verschillende vormen aangeboden. Welke soort therapie het beste bij u en uw symptomen past wordt door de psycholoog of arts besloten. Psychotherapie kan klachten sterk verminderen of zelfs verdelgen.

Er zijn meerdere soorten therapie die kunnen worden toegepast wanneer iemand last heeft van PTSS. Therapie is een bewezen methode om klachten van PTSS aan te pakken.

Hoewel talloze therapieën beschikbaar zijn, zijn cognitieve gedragstherapie en EMDR de meest efficiënte en gekozen behandelingen bij PTSS.

Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie is een bekende therapie die bij verschillende mentale aandoeningen wordt toegepast. Deze methode is zeer effectief in het verminderen van symptomen zoals angst.

Bij cognitieve gedragstherapie leidt de psycholoog het individu in gedachten terug naar het trauma. Door het trauma talloze keren door te spreken en op verschillende manieren te benaderen, verliest de gedachte aan het trauma zijn kracht. Hierdoor worden als resultaat minder sterke, of geen negatieve gevoelens meer opgewekt bij het denken aan de trauma.

Een soort cognitieve gedragstherapie die vaak effectief is bij PTSS is Imaginaire Exposure (IE). Bij deze soort therapie vertelt u opnieuw uw beleving van uw trauma. Door de trauma meerdere malen te bespreken nemen de symptomen die hierbij komen kijken af. U zult minder schrikken of angstig worden van een gedachte aan uw trauma omdat u door de Imaginaire Exposure therapie mee hebt leren omgaan. De manier waarop u naar u trauma kijkt zal veranderen.

Daarnaast zult u samen met uw psycholoog of psychotherapeut ook uw vermijding mechanismen behandelen. Gaat u bijvoorbeeld niet meer naar bepaalde plaatsen, of spreekt u niet meer met bepaalde mensen af, of bevindt u zich niet meer in specifieke situaties? Ook hierbij can Imaginaire Exposure effectief zijn.

Een andere vorm van cognitieve gedragstherapie is Narratieve Exposure therapie. Ook hierbij wordt de nadruk gelegd op het bespreken van het trauma. Echter is dit niet de enige gebeurtenis waar de nadruk op wordt gelegd.

Bij Narratieve Exposure wordt er nadruk gelegd op elke belangrijke gebeurtenis in het leven van het individu. Vanaf geboorte tot het heden. Dit kunnen positieve, maar ook negatieve gebeurtenissen zijn. Op deze manier helpt de psycholoog het individu het trauma te accepteren, maar ook als deel van zijn of haar leven te zien. Bovendien biedt deze therapie perspectief van hoe de trauma in vergelijking staat tot talloze positieve ervaringen in het leven van het individu.

Eye Movement Desensitization Reprocessing (EMDR)

EMDR is een therapie die ook veel wordt gebruikt bij het behandelen van PTSS. Deze therapie wordt ietwat anders toegepast dan cognitieve gedragstherapie en is effectief bij zowel kinderen als volwassenen.

Bij EMDR begeleidt de psycholoog u in het terugdenken aan de trauma. Dit roept onvermijdelijke angstgevoelens op. Misschien voelt u ook wel een vorm van woede. Op dat moment leidt de psycholoog u af. Dit kan gedaan worden door geluiden of gebaren. Door continu te worden afgeleid op het moment dat de negatieve gevoelens op hun piek zijn, wordt het effect ervan verlaagd.

Wanneer deze therapie meerdere keren wordt toegepast bij de herinnering aan de traumatische gebeurtenis, worden de emoties die daarop volgen verminderd.

Medicatie wordt vrijwel nooit ingezet voor PTSS zonder therapie. Wel kan er een combinatie van therapie en medicatie worden aangeboden door de psycholoog wanneer de symptomen erg heftig zijn. Vaak wordt medicatie pas voorgeschreven wanneer therapie onvoldoende werkt bij een individu.

Er is weinig bewijs beschikbaar dat medicatie daadwerkelijk effectief is bij het behandelen van PTSS. Wel is meerdere malen aangetoond dat bovengenoemde therapieën, zoals cognitieve gedragstherapie en EMDR, effectief zijn in het minderen van PTSS klachten.

De medicatie die kan worden voorgeschreven aan mensen met PTSS is echter alleen medicatie die verschillende symptomen kan tegengaan, je behandelt daarmee niet de oorzaak van de PTSS waardoor het probleem blijft bestaan.

Een voorbeeld hiervan is het voorschrijven van antidepressiva voor iemand  die zich somber voelt als gevolg van PTSS. De sombere gevoelens zullen minderen, echter de oorzaak van de sombere gevoelens blijft bestaan. Hiervoor is therapie noodzakelijk.

Naast gespecialiseerde oplossingen als medicatie en therapie, kunt u zelf ook het een en ander doen om uw klachten en symptomen te verminderen:

  • Zoek steun bij mensen die u vertrouwt. Dit kunnen familie of vrienden zijn, of mensen die een zelfde soort trauma hebben doorgemaakt. Vertel uw verhaal. Hoe meer u hier over spreekt, hoe minder krachtig uw eigen emotionele reactie zal zijn.
  • Zorg voor een vast dagritme, dit geeft structuur wat angst vermindert.
  • Eet gezond en op vaste tijden.
  • Beweging in de buitenlucht.
  • Geen alcohol, drugs of kalmeringsmiddelen. Dit versterkt de symptomen op de lange duur
  • Probeer zelf uw trauma te verwerken bijvoorbeeld door erover te schrijven. Zo ontneem je de trauma zijn kracht.
  • Focus uzelf op de dingen die u graag doet, zonder gedachten actief te vermijden.

Heeft u of iemand in uw omgeving last van PTSS? En wilt u uw PTSS op een discrete manier late behandelen? In onze behandelcentra kunnen ervaren psychologen u begeleiden in de behandeling van uw mentale stoornis.

Tijdens de intakefase onderzoekt een psycholoog of u daadwerkelijk te maken hebt met PTSS. Vervolgens zal een persoonlijk behandelplan worden opgesteld waarin wordt beschreven hoe de symptomen, maar ook hoe de oorzaak van de symptomen en de vermijding mechanismen kunnen worden behandeld. Kies nu voor persoonlijke individuele zorg om uw symptomen de baas te worden.

Meer artikelen over Mentale Gezondheid

Intrusieve GedachtenPlatonische RelatieVerslavende MiddelenAltruismeLisinoprilLiegen Door VerslavingKratomZelfbeschadigingBorderline En SeksualiteitStemmingswisselingenHoogsensitiefLiefdesverdrietNachtmerriesMorfinePolyvagaal TheorieDwangstoornisIntergenerationeel TraumaBipolaire Stoornis En SeksualiteitEmotionele VerwaarlozingExistentiele CrisisAutistische BurnoutPtss En NarcismeJeugdtraumaVliegangstNarcistische RelatieNarcistische VaderPsychopaatEmotionele MishandelingSlaapverlammingNarcistische MoederWat Is TrypofobieWat Is GenderdysforieOnverwerkte RouwVerschil Depressie En Burn OutRouwverwerkingOververmoeidheidImposter SyndroomSuicidale GedachtenWas Ist Eine Psychotische DepressionHallucinatiesAntidepressiva En AlcoholGaslightingPaniekaanvalKlachten Bij Burn OutEmotioneel MisbruikAsperger SyndroomAddZeer Ernstige Burn OutHistrionische PersoonlijkheidsstoornisWorkaholicPsychose SymptomenHoe Herken Je Suicidale Gedachten En Hoe Ga Je Ermee OmNeuroseVermijdende PersoonlijkheidsstoornisTheatrale PersoonlijkheidsstoornisNarcistische PersoonlijkheidsstoornisPsychosomatische KlachtenBorderline PersoonlijkheidsstoornisFibromyalgie BehandelingFibromyalgie SymptomenBody Dysmorphic DisorderSysteemtherapieSchematherapieSlaapapneuRestless Legs SyndroomAgorafobieNarcolepsieSlaapstoornisSociale AngststoornisCognitieve GedragstherapieWat Is Een Midlife CrisisHyperventilatie BehandelingVerlatingsangstWat Is HypochondrieHypnotherapieEmdr TherapieDysthyme StoornisSchizofrenieBindingsangstGegeneraliseerde Angststoornis OverwinnenDepressief Door CoronaCenosillicafobie Wat Is DatWat Is Long CovidBehandeling DementieChronische Ptss BehandelingOververmoeidheid BehandelingBehandeling Zware DepressieChronische Depressie BehandelingSchizofrenie BehandelingChronische Pijn BehandelingDelier BehandelingSomatoforme Stoornis BehandelingConversiestoornis BehandelingBehandeling AutismeBipolaire Stoornis BehandelingHechtingsproblematiek BehandelingNarcisme BehandelingTinnitus BehandelingAdd BehandelingSlaapstoornis BehandelingPersoonlijkheidsstoornis BehandelingPaniekaanvallen BehandelingAgorafobie BehandelingChronische Stress BehandelingStress BehandelenOverspannen BehandelingTrauma Centrum NederlandTrauma BehandelenPsychose BehandelingAngststoornis BehandelingOcd BehandelingPostnatale Depressie BehandelingMisofonie BehandelingAdhd BehandelingBorderline BehandelingBurn Out BehandelenDepressie TestDepressie BehandelingFaalangst BehandelingFaalangstMentale GezondheidMindfulness