5 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Het restless legs syndroom (RLS) is een neurologische aandoening waarbij men gedurende de nacht een jeukend, krampend of vervelend gevoel kan hebben in de benen. Deze klachten uiten zich in de meeste gevallen in de avond. Door dit vervelende gevoel in de benen kan iemand de drang ervaren om de benen te bewegen. De persoon in kwestie heeft hierdoor moeite om de benen stil te houden. Deze bewegingen verminderen namelijk tijdelijk het hinderlijke gevoel in de benen. 

Het restless legs syndroom kan een ingrijpende progressieve aandoening zijn waarvan de klachten vaak in de loop der jaren toe zullen nemen. Er is nog geen behandelmethode gevonden om deze aandoening te genezen, daarom zal een behandeling zich focussen op het bestrijden van de restless legs symptomen. 

In Nederland heeft ongeveer 10 tot 15 procent van de bevolking last van het restless legs syndroom. Deze aandoening komt over het algemeen vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. De meeste patiënten die lijden aan restless legs syndroom ervaren na hun twintigste pas de eerste restless legs symptomen, maar in de meeste gevallen komt deze aandoeningen onder ouderen voor. 

Het restless legs syndroom is een progressieve aandoening. Ondanks dat het geen ernstige of levensbedreigende aandoening is, kunnen de restless legs symptomen wel als erg hevig worden ervaren. Dit kan een grote invloed hebben op het dagelijkse leven en functioneren van de persoon in kwestie. De restless legs symptomen zullen in eerste instantie in minder mate aanwezig zijn. Iemand kan bijvoorbeeld een keer per maand klachten ervaren. Naarmate de tijd vordert, zal de ernst en frequentie van de klachten toenemen. 

De voornaamste restless legs symptomen zijn dat iemand een vervelend en onrustig gevoel heeft in de benen. Dit gevoel kan bestaan uit jeuk, tintelingen of krampen. Deze restless legs symptomen komen grotendeels in de avond tot uiting. Ook kan iemand er last van krijgen wanneer hij of zij lang moet stilzitten. Denk hierbij aan een lange vliegreis, theatervoorstelling of in het openbaar vervoer. Om van dit hinderlijke gevoel af te komen, is iemand vaak geneigd om de benen constant te bewegen. Hierdoor neemt dit vervelende gevoel in de benen tijdelijk af. 

Het is bekend dat deze aandoening ook vaak gepaard gaat met schokkende bewegingen van de benen. Dit wordt ook wel Periodic Limb Movement Syndroom (PLMS) genoemd. Deze schokkende bewegingen van de benen vinden meestal vlak voor of tijdens het slapen plaats. Er is sprake van PLMS wanneer iemand minstens vijf keer per uur deze beenbewegingen maakt. In sommige gevallen kan de frequentie hiervan zelfs oplopen tot wel 100 keer per uur. 

Doordat de klachten voornamelijk in de avond en nacht tot uiting komen, kan iemand problemen ondervinden met slapen. Zeker wanneer het restless legs syndroom gepaard gaat met klachten van PLMS. Iemand slaapt slecht en onrustig waardoor hij of zij overdag veel last kan hebben van vermoeidheidsklachten. Deze slaperigheid en vermoeidheid kan het dagelijkse functioneren van iemand negatief beïnvloeden. 

Er is nog veel onbekend over het restless legs syndroom en voornamelijk over de restless legs oorzaak. Verschillende factoren die vermoedelijk een rol spelen bij het ontstaan van restless legs symptomen zijn: erfelijkheid, verstoorde dopamine afgifte in de hersenen, leefstijlfactoren, comorbiditeit of een zwangerschap. 

Allereerst is gebleken dat erfelijkheid een rol speelt bij het ontwikkelen van deze aandoening. Bij ongeveer 50 procent van de mensen met restless legs syndroom is erfelijkheid van invloed geweest op het ontstaan van deze aandoening. Wanneer er binnen de familie iemand aan restless legs syndroom lijdt, is de kans groter dat een andere familielid deze aandoening ook zal ontwikkelen. 

Daarnaast wordt vermoed dat een verstoorde dopamine afgifte in de hersenen een oorzaak kan zijn van deze aandoening. Dopamine verzorgt de overdracht van signalen tussen hersencellen. Wanneer deze afgifte van dopamine verstoord is, zal dit invloed hebben op bepaalde signaleringen in de hersenen die relevant zijn bij het ontwikkelen van restless legs syndroom.  

Het restless legs syndroom komt vaak voor in combinatie met andere aandoeningen. Bepaalde aandoening kunnen ook de oorzaak zijn van restless legs syndroom. Aandoeningen zoals nierfalen, ijzertekorten, de ziekte van Parkinson, slaapapneu en diabetes kunnen restless legs syndroom veroorzaken. Wanneer restless legs syndroom het gevolg is van andere lichamelijke aandoeningen, spreken we van secundaire restless legs syndroom. Ook kunnen restless legs symptomen ontstaan door het gebruik van bepaalde medicatie (bijvoorbeeld medicatie tegen een psychose of depressie). Wanneer iemand stopt met het gebruiken van de medicatie, nemen in de meeste gevallen ook de restless legs symptomen af. 

Wat te doen tegen restless legs? Om te weten wat de beste restless legs behandeling is, is het van belang om zo goed mogelijk de oorzaak hiervan vast te stellen. Om een goede diagnose te kunnen stellen en om eventueel de oorzaak te kunnen achterhalen wordt er in de meeste gevallen een bloedonderzoek uitgevoerd. Toch is het vaak erg lastig gebleken om de exacte oorzaak van restless legs syndroom vast te stellen aangezien verschillende factoren hierbij een rol kunnen spelen. Wanneer u klachten ervaart, is het raadzaam om de huisarts te raadplegen.  Er is nog geen behandelmethode gevonden om deze aandoening te genezen, daarom zal een behandeling zich focussen op het bestrijden van de restless legs symptomen. Samen met de huisarts zal er gekeken worden naar een adequate behandelmethode met als doel de restless legs symptomen te verminderen. 

Wat te doen tegen restless legs? 

Allereerst, kan het aanpassen van bepaalde leefstijlfactoren een uitkomst bieden en de restless legs symptomen sterk verminderen. Wanneer iemand bijvoorbeeld stopt met roken, geen koffie meer drinkt in de avonduren en zorgt voor dagelijks voldoende beweging, kunnen de restless legs symptomen aanzienlijk afnemen. Ook kunnen restless legs symptomen ontstaan door het gebruik van bepaalde medicatie (bijvoorbeeld medicatie tegen een psychose of depressie). Wanneer iemand stopt met het gebruiken van de medicatie, nemen in de meeste gevallen ook de restless legs symptomen af. 

Ook is het van belang om de bloedsomloop in de benen te blijven stimuleren. Dit kan op verschillende manieren. Wanneer iemand overdag veel klachten ervaart van het restless legs syndroom, kan het dragen van steunkousen een uitkomst bieden. De steunkousen zullen de bloedsomloop stimuleren. Wanneer iemand juist klachten heeft in de avond en de nacht, dan kan een beenmassage voor het slapen gaan helpen. Deze massage zal de bloedsomloop stimuleren en de spieren in de benen ontspannen. Daarbij kunnen bepaalde oefeningen dit ook ondersteunen. Denk hierbij aan het stretchen van de kuitspieren, dijbeen en heupen. Zorg over het algemeen ook voor voldoende lichamelijke beweging gedurende de dag.

Daarnaast is een behandeling om restless legs syndroom symptomen tegen te gaan in de meeste gevallen medicamenteus. Het gaat hierbij om de medicijnen ropinirol en pramixol. Deze medicaties stimuleert de afgifte van dopamine in de hersenen. Deze restless legs behandeling is in 60 procent van de gevallen effectief gebleken in het verminderen van de klachten. Het nadeel is dat deze medicatie vaak niet langdurige gebruikt kan worden. Langdurig gebruik van deze medicijnen kan er namelijk voor zorgen dat klachten juist toenemen of zelfs verspreiden naar andere plekken van het lichaam (zoals de armen). Helaas kunnen patiënten ook veel last hebben van bijwerkingen van de medicatie. Zeker in het begin kan men klachten ervaren zoals misselijkheid of duizeligheid. 

Meer artikelen over Mentale Gezondheid

Intrusieve GedachtenPlatonische RelatieVerslavende MiddelenAltruismeLisinoprilLiegen Door VerslavingKratomZelfbeschadigingBorderline En SeksualiteitStemmingswisselingenHoogsensitiefLiefdesverdrietNachtmerriesMorfinePolyvagaal TheorieDwangstoornisIntergenerationeel TraumaBipolaire Stoornis En SeksualiteitEmotionele VerwaarlozingExistentiele CrisisAutistische BurnoutPtss En NarcismeJeugdtraumaVliegangstNarcistische RelatieNarcistische VaderPsychopaatEmotionele MishandelingSlaapverlammingNarcistische MoederWat Is TrypofobieWat Is GenderdysforieOnverwerkte RouwVerschil Depressie En Burn OutRouwverwerkingOververmoeidheidImposter SyndroomSuicidale GedachtenWas Ist Eine Psychotische DepressionHallucinatiesAntidepressiva En AlcoholGaslightingPaniekaanvalKlachten Bij Burn OutEmotioneel MisbruikAsperger SyndroomAddZeer Ernstige Burn OutHistrionische PersoonlijkheidsstoornisWorkaholicPsychose SymptomenHoe Herken Je Suicidale Gedachten En Hoe Ga Je Ermee OmNeuroseVermijdende PersoonlijkheidsstoornisTheatrale PersoonlijkheidsstoornisNarcistische PersoonlijkheidsstoornisPsychosomatische KlachtenBorderline PersoonlijkheidsstoornisFibromyalgie BehandelingFibromyalgie SymptomenBody Dysmorphic DisorderSysteemtherapieSchematherapieSlaapapneuAgorafobieNarcolepsieSlaapstoornisSociale AngststoornisCognitieve GedragstherapieWat Is Een Midlife CrisisHyperventilatie BehandelingVerlatingsangstWat Is HypochondrieHypnotherapieEmdr TherapieDysthyme StoornisSchizofrenieBindingsangstGegeneraliseerde Angststoornis OverwinnenDepressief Door CoronaCenosillicafobie Wat Is DatWat Is Long CovidBehandeling DementieChronische Ptss BehandelingOververmoeidheid BehandelingBehandeling Zware DepressieChronische Depressie BehandelingSchizofrenie BehandelingChronische Pijn BehandelingDelier BehandelingSomatoforme Stoornis BehandelingConversiestoornis BehandelingBehandeling AutismeBipolaire Stoornis BehandelingHechtingsproblematiek BehandelingNarcisme BehandelingTinnitus BehandelingAdd BehandelingSlaapstoornis BehandelingPersoonlijkheidsstoornis BehandelingPaniekaanvallen BehandelingAgorafobie BehandelingChronische Stress BehandelingStress BehandelenOverspannen BehandelingTrauma Centrum NederlandTrauma BehandelenPsychose BehandelingAngststoornis BehandelingOcd BehandelingPostnatale Depressie BehandelingMisofonie BehandelingAdhd BehandelingBorderline BehandelingBurn Out BehandelenPtss BehandelingDepressie TestDepressie BehandelingFaalangst BehandelingFaalangstMentale GezondheidMindfulness