6 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Iedereen zal het vast wel eens herkennen. Je kan niet goed in slaap komen, je wordt keer op keer wakker, je kan de nacht niet doorslapen en je hebt last van slapeloosheid. Een nachtje slecht slapen hoeft natuurlijk absoluut geen probleem te zijn. Wanneer je de volgende nacht weer lekker kan slapen, is er meestal niks aan de hand. Houdt deze slapeloosheid voor een langere periode aan? en begint dit ook invloed te hebben op het dagelijkse leven? Dan kan het zomaar zo zijn dat u een slaapstoornis heeft. 

Wat is een slaapstoornis? Bij een slaapstoornis ervaart iemand problemen met slapen en heeft iemand last van slapeloosheid. Een slaapstoornis kan zich op verschillende manieren uiten en de klachten kunnen variëren. We kunnen spreken van een slaapstoornis wanneer de klachten hiervan enkele weken, maanden of zelf jaren aanhouden. 

In Nederland hebben ongeveer iets meer dan een 500.000 mensen last van een slaapstoornis. Het is bekend dat een slaapstoornis vaker bij vrouwen voorkomt dan bij mannen. Slaapstoornissen komen ook bij kinderen voor. 

Men kan op verschillende manieren problemen met slapen ervaren en daarom bestaan er ook verschillende soorten slaapstoornissen. Deze slaapstoornissen hebben ook verschillende slaapstoornis symptomen.

  • Slapeloosheid: Slapeloosheid wordt ook wel insomnie genoemd. Iemand ervaart voornamelijk klachten tijdens het inslapen en met doorslapen. Soms kan iemand hierdoor wel uren wakker liggen. Wanneer iemand voor een periode van drie maanden of langer minstens drie keer per week last heeft van slapeloosheid, dan spreken wel van chronische slapeloosheid.
  • Slaapapneu: Slaapapneu is een ademhalingsstoornis die tijdens het slapen tot uiting komt. De slaapstoornis symptomen van slaapapneu zijn dat de ademhaling gedurende de nacht erg onregelmatig kan zijn of af en toe zelf helemaal kan stoppen. Het kan zijn dat iemand hier zelf tijdens het slapen helemaal geen last van heeft. Toch kan iemand vermoeid wakker worden omdat deze onregelmatige ademhaling ervoor zorgt dat iemand niet in een diepe slaap raakt. Hierdoor kan iemand door de dag heen erg vermoeid zijn en problemen ervaren met de concentratie. 
  • Biologische klok stoornis: Dit is een vorm van een slaapstoornis waarbij het dag- en nachtritme verstoord is geraakt. Wanneer je slaapt, dan slaap je meestal wel erg goed. Het probleem bij deze vorm van slaapstoornis is alleen dat je vaak pas erg laat in slaap valt en toch weer vroeg op moet voor werk. Ook kan het zijn dat iemand juist erg vroeg in slaap valt en daardoor dus ook extreem vroeg weer wakker is.
  • Parasomnie: Dit is een slaapstoornis waarbij iemand tijdens het slapen ongewoon gedrag vertoond. Denk hierbij aan slaapwandelen, angstaanvallen of het maken van ongewone bewegingen tijdens het slapen. De persoon in kwestie is zich hier vaak niet van bewust en kan zich dit ook niet meer herinneren.
     
  • Hypersomnie: Iemand met hypersomnie is gedurende de dag erg slaperig en moe. Je kan hierbij ook last krijgen van slaapaanvallen. Dit mate waarin deze aanvallen zich voordoen kan variëren. Bij lichte slaapaanvallen kan iemand wat afwezig overkomen. Bij zware aanvallen kan iemand zelfs in slaap vallen. Dit wordt ook wel narcolepsie genoemd. 
  • Restless Legs Syndrome (RLS): 

Iemand met Restless legs syndroom heeft klachten van rusteloze en vermoeide benen. Ook kunnen de benen gaan jeuken. Iemand heeft hier voornamelijk in de avond veel last van. Dit kan daardoor invloed hebben op de kwaliteit van je slaap.

Slaapstoornissen komen ook veel bij kinderen voor. Een kind heeft vaak moeite met doorslapen en wordt vaak wakker. Hierna kan het kind moeilijk weer in slaap komen. Oorzaken hiervan kunnen erg uiteenlopen. Zo kan slapeloosheid bij kinderen worden veroorzaakt door angstklachten, spanningsklachten, piekeren of bijvoorbeeld doordat zij gevoeliger zijn voor prikkels. 
Problemen met slapen bij kinderen kan een negatief effect hebben op de ontwikkeling en groei. Het is daarom van belang tijdig hulp bij slaapproblemen te zoeken. De symptomen die kinderen ervaren bij een slaapstoornis kunnen erg lijken op de symptomen van ADHD. Een kind kan last hebben van een verminderde concentratie of erg druk en aanwezig zijn. Aangezien de behandeling van ADHD niet overeenkomt met de behandeling van slaapproblemen bij kinderen, is het van groot belang dat de juiste diagnose wordt gesteld. 

De oorzaak van een slaapstoornis kan zowel van lichamelijke, als mentaal aard zijn. Er bestaan verschillende lichamelijk oorzaken waardoor men problemen met slapen ervaart. Een goed voorbeeld hiervan is slaapapneu. Ook andere lichamelijke problemen kunnen hun invloed uitoefenen op de kwaliteit van slaap. Denk hierbij aan obesitas, schildklieraandoeningen of diabetes. Het is ook bekend dat verschillende hersenaandoeningen hier invloed op kunnen hebben. Zo kan dementie of parkinson een negatief effect hebben op de kwaliteit van slaap. 

Naast lichamelijke klachten kunnen ook mentale klachten ernstige slaapproblemen veroorzaken. Een van de voornaamste oorzaken van mentale aard is het ervaren van stress. Het is bekend dat iemand al snel weer beter zal gaan slapen wanneer de stressklachten zijn afgenomen. Ook andere psychische aandoeningen kunnen een negatief effect hebben op het slaapritme. Mensen met een depressie, angststoornis of psychose hebben ook vaker last van ernstige slaapproblemen. 

Wanneer iemand zijn of haar biologische klok verstoord raakt, kan iemand ook problemen met slapen ervaren. Een verstoring in de biologische klok kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door iemand die veel op reis gaat. Een jetlag kan deze verstoring dan uitlokken. Ook iemand die voor werk veel nachtdiensten moet draaien, kan een verstoring in de biologische klok krijgen en hierdoor slechter slapen. 

Het is van belang hulp bij slaapproblemen te krijgen. Problemen met slapen en het ervaren van slapeloosheid kan namelijk erg vervelend zijn en een grote impact hebben op het dagelijkse functioneren. Slaapproblemen oplossen is niet altijd gemakkelijk. Raadpleeg daarom altijd uw huisarts. Uw huisarts kan een adequate behandeling in gang zetten. Er zijn hierbij verschillende mogelijkheden: 

  • Aanpassen van gedrag: Soms is een kleine aanpassing in het gedrag voldoende om de problemen met slapen te verminderen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het drinken van minder alcohol of koffie. 
  • Cognitieve gedragstherapie: Bij ernstige slaapproblemen zal een aanpassing in het gedrag niet voldoende zijn. Het kan dan nodig zijn dat iemand opnieuw leert slapen. Dit kan door middel van cognitieve gedragstherapie. Het slaapgedrag zal bestudeerd worden en hierin zullen aanpassingen worden gemaakt. Dit gebeurd onder begeleiding van een psychotherapeut. Dit kan een zeer effectieve behandelmethode zijn om van de ernstige slaapproblemen af te komen. 
  • Medicatie: Er bestaan verschillende soorten slaapmedicatie die kunnen worden voorgeschreven bij ernstige slaapproblemen. Soms wordt dit ook in combinatie met cognitieve gedragstherapie toegepast. Het is bij het voorschrijven van medicatie van belang om de problemen met slapen goed in kaart te hebben gebracht. Sommige soorten medicatie helpen namelijk bij het inslapen, terwijl andere soorten juist het doorslapen ondersteunen. Het is belangrijk om je te realiseren dat het slaapmiddel een tijdelijke oplossing is en de oorzaak van het probleem niet aanpakt. Wanneer u weer wilt stoppen met het gebruiken van slaapmiddelen, kan u hierbij problemen ervaren. Er kunnen dan ontwenningsverschijnselen optreden. 
  • Melatonine: Melatonine is een hormoon dat helpt om in slaap te komen. Soms heeft iemand een tekort aan melatonine. Hierdoor kan iemand slapeloosheid ervaren. Melatonine kan dus helpen om in slaap te vallen. Melatonine wordt vaak gezien als medicatie of slaapmiddel, maar dat is het dus niet. 

Het is van belang om adequate hulp bij slaapproblemen te krijgen. Raadpleeg daarom altijd uw huisarts voor diagnose en behandeling. Naast reguliere behandeling zijn er ook een aantal andere tips die u hulp bij slaapproblemen kunnen bieden. Deze tips kunt u zelf toepassen in het dagelijkse leven:

  • Probeer te zorgen voor regelmaat in uw slaapritme.
  • Zorg dat u voldoende beweegt.
  • Zorg ervoor dat u zich minstens een uur voordat u gaat slapen ontspant. U kunt bijvoorbeeld in bad gaan, mediteren of naar ontspannende muziek luisteren. 
  • Leg beeldschermen weg. Voor een goede nachtrust is het van belang om een uur voordat u gaat slapen niet meer na beeldschermen te kijken. Dit betekent geen televisie kijken of gebruik maken van uw smartphone. 
  • Drink in de avond geen koffie of alcohol meer. Cafeïne en alcohol kunnen een negatief effect hebben de kwaliteit van slaap. Door cafeïne kan je minder goed in slaap komen.  Door alcohol zal je sneller in slaap vallen maar zal je over het algemeen erg onrustig slapen. 
  • Hou een slaapdagboek bij zodat u dit kan bespreken met uw arts.

Meer artikelen over Mentale Gezondheid

Intrusieve GedachtenPlatonische RelatieVerslavende MiddelenAltruismeLisinoprilLiegen Door VerslavingKratomZelfbeschadigingBorderline En SeksualiteitStemmingswisselingenHoogsensitiefLiefdesverdrietNachtmerriesMorfinePolyvagaal TheorieDwangstoornisIntergenerationeel TraumaBipolaire Stoornis En SeksualiteitEmotionele VerwaarlozingExistentiele CrisisAutistische BurnoutPtss En NarcismeJeugdtraumaVliegangstNarcistische RelatieNarcistische VaderPsychopaatEmotionele MishandelingSlaapverlammingNarcistische MoederWat Is TrypofobieWat Is GenderdysforieOnverwerkte RouwVerschil Depressie En Burn OutRouwverwerkingOververmoeidheidImposter SyndroomSuicidale GedachtenWas Ist Eine Psychotische DepressionHallucinatiesAntidepressiva En AlcoholGaslightingPaniekaanvalKlachten Bij Burn OutEmotioneel MisbruikAsperger SyndroomAddZeer Ernstige Burn OutHistrionische PersoonlijkheidsstoornisWorkaholicPsychose SymptomenHoe Herken Je Suicidale Gedachten En Hoe Ga Je Ermee OmNeuroseVermijdende PersoonlijkheidsstoornisTheatrale PersoonlijkheidsstoornisNarcistische PersoonlijkheidsstoornisPsychosomatische KlachtenBorderline PersoonlijkheidsstoornisFibromyalgie BehandelingFibromyalgie SymptomenBody Dysmorphic DisorderSysteemtherapieSchematherapieSlaapapneuRestless Legs SyndroomAgorafobieNarcolepsieSociale AngststoornisCognitieve GedragstherapieWat Is Een Midlife CrisisHyperventilatie BehandelingVerlatingsangstWat Is HypochondrieHypnotherapieEmdr TherapieDysthyme StoornisSchizofrenieBindingsangstGegeneraliseerde Angststoornis OverwinnenDepressief Door CoronaCenosillicafobie Wat Is DatWat Is Long CovidBehandeling DementieChronische Ptss BehandelingOververmoeidheid BehandelingBehandeling Zware DepressieChronische Depressie BehandelingSchizofrenie BehandelingChronische Pijn BehandelingDelier BehandelingSomatoforme Stoornis BehandelingConversiestoornis BehandelingBehandeling AutismeBipolaire Stoornis BehandelingHechtingsproblematiek BehandelingNarcisme BehandelingTinnitus BehandelingAdd BehandelingSlaapstoornis BehandelingPersoonlijkheidsstoornis BehandelingPaniekaanvallen BehandelingAgorafobie BehandelingChronische Stress BehandelingStress BehandelenOverspannen BehandelingTrauma Centrum NederlandTrauma BehandelenPsychose BehandelingAngststoornis BehandelingOcd BehandelingPostnatale Depressie BehandelingMisofonie BehandelingAdhd BehandelingBorderline BehandelingBurn Out BehandelenPtss BehandelingDepressie TestDepressie BehandelingFaalangst BehandelingFaalangstMentale GezondheidMindfulness