9 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Een trauma, ook wel een psychotrauma genoemd, kan het gevolg zijn van een schokkende gebeurtenis die zich heeft voorgedaan. Het kan gaan om een auto-ongeluk, het slachtoffer zijn van misbruik, of het overlijden van een naaste.

Bij veel mensen veroorzaken dit soort gebeurtenissen wel verdriet of woede, echter worden deze gevoelens snel minder waarna de reguliere balans in het leven van het individu zich weer herstelt. In dat geval wordt er niet gesproken van een trauma.

Er wordt pas van een trauma gesproken als de traumatische gebeurtenis ervoor zorgt dat bepaalde symptomen of gevoelens niet direct weg gaan, maar een tijd aanhouden. Wanneer dit het dagelijks functioneren beïnvloedt is het raadzaam te kiezen voor behandeling.

Er zijn meerdere vormen van trauma waardoor iemand in zijn functioneren kan worden verstoord. De onderverdeling is met name gebaseerd op de duur van de symptomen die als gevolg van de trauma worden ondervonden.

Een acute stressstoornis, die ook wel een acute stressreactie wordt genoemd, heeft veel overeenkomsten met een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS). Het verschil is echter dat de acute stressstoornis een aandoening is die zich tijdelijk voordoet. Vaak verdwijnen de klachten vanzelf na een aantal weken. Meestal heeft het individu niet langer dan een maand last van de symptomen.

PTSS is ook een stoornis die opgewekt wordt door een schokkende gebeurtenis. Hoewel een acute stressstoornis vaak direct na het trauma ontstaat, is dit niet het geval bij PTSS. Symptomen kunnen zelfs pas jaren na de gebeurtenis opkomen. Daarnaast blijven de symptomen langere tijd aanwezig. Om van PTSS af te komen is in veel gevallen een intensieve traumabehandeling of trauma verwerking therapie nodig, zoals de PTSS behandeling GGZ.

Waarom sommige mensen geen last hebben van een trauma na een schokkende gebeurtenis is niet duidelijk. Men denkt dat dit zit in de aard van mensen. Sommige individuen zijn nu eenmaal beter in staat om te gaan met zulke gebeurtenissen zonder dat het hun mentale evenwicht lange tijd verstoort. Zij geven de gebeurtenis als het ware sneller een plekje dan degenen die last hebben van een trauma.

Opname in traumakliniek

Wanneer een individu de gebeurtenis mentaal geen plek kan geven, kunnen er verschillende symptomen tot uiting komen. Symptomen verschillen per individu en zijn bovendien afhankelijk van de stoornis. Symptomen kunnen worden onderverdeeld in mentale symptomen en lichamelijke symptomen.

Mentale symptomen:

  • Sombere gevoelens. Het gevoel hulpeloos te zijn en geen controle te hebben over de gedachten en gevoelens die opkomen.
  • Duizeligheid en flauwvallen
  • Concentratieproblemen. Zich moeilijk kunnen focussen op een taak zonder afgeleid te worden.
  •  Vermijdgedrag. Gedachten of gevoelens niet toelaten of bepaalde situaties uit de weg gaan. Herinneringen blokkeren zodat je er niet aan hoeft te denken.
  • Zich terugtrekken. Verminderde motivatie en geen behoefte aan sociaal contact.
  •  Verstoorde nachtrust. Niet goed in slaap kunnen komen of vaak wakker worden gedurende de nacht, bijvoorbeeld door nachtmerries.
  • Spanning, angst en onrust
  • Prikkelbaarheid. Het individu is snel geïrriteerd en dit kan zich soms uiten in de vorm van woede.

Lichamelijke symptomen:

  • Overmatig zweten, of zweten in situaties die voor anderen niet beangstigend zijn.
  • Blozen
  • Trillen van de zenuwen of spanning.
  • Hoofdpijn als gevolg van de stress die wordt opgewekt door gedachten aan de gebeurtenis.
  • Hartkloppingen

Een diagnose kan alleen door een arts of specialist, zoals een psycholoog, worden gesteld. De specialist kijkt hierbij naar het gehele plaatje. Zowel het individu als de medische geschiedenis en de familie situatie komen aan bod.

Door middel van verschillende gesprekken en onderzoeken wordt achterhaald of het om een trauma of een andere stoornis gaat. Ook kan psychiatrisch onderzoek worden toegepast om de stoornis in detail te analyseren.

Vaak wordt er gebruik gemaakt van verschillende vragenlijsten en gesprekken met een psycholoog of psychiater om de aard en de ernst van de stoornis aan het licht te brengen.

Wanneer de diagnose is gesteld zal een behandelplan worden gekozen. De behandeling is afhankelijk van klachten die het individu ervaart en wordt uitgevoerd binnen een premium revalidatiecentrum waar ze trauma behandelen.

U komt niet zomaar van een trauma af. Hiervoor moeten er verschillende aspecten van het trauma worden aangepakt. Een trauma wordt meestal in twee fasen behandeld.  

Eerst zal de focus liggen op het verwerken van het emotionele deel van de trauma. Zo wordt er aandacht besteed aan de gedachten en emoties die de gebeurtenis heeft losgemaakt. De behandeling in deze fase zal dan ook voornamelijk focussen op de gevoelens van het individu.

In de tweede fase wordt er meer gekeken naar het aanleren van bepaalde vaardigheden die het individu in het dagelijks leven kunnen helpen. Zo wordt negatief gedrag als gevolg van bepaalde gevoelens afgeleerd en ingeruild voor een positieve reactie.

Er zijn veel verschillende behandelingen en therapieën die kunnen worden gebruikt om een trauma te verwerken. Behandelingen kunnen zowel op locatie als via het internet worden aangeboden. Ook kan het voorkomen dat een patiënt in een ernstige situatie verkeert waarbij opname nodig is. De behandeling die door de behandelende specialist wordt verkozen is geheel afhankelijk van de symptomen en klachten van het individu. Dit zal altijd worden gedaan in overleg met de patiënt. De meest bekende therapieën zijn hieronder weergegeven.

Eyes Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)

EMDR is een techniek die bij verschillende mentale stoornissen wordt gebruikt. Deze therapie kan de emotionele lading die door het individu wordt gevoeld bij gedachte aan de gebeurtenis doen afnemen. De techniek wordt toegepast wanneer het individu vaak denkt aan de gebeurtenis en hier acuut op reageert. Deze techniek kan de emotionele gevoelens alleen afvlakken wanneer er een duidelijke link is tussen de gebeurtenis en de reactie of huidige gevoelens.

Tijdens een EMDR behandeling wordt er ten eerste zo veel mogelijk informatie verzameld over de gebeurtenis. Zo bespreekt de traumatherapeut de gebeurtenis met het individu, maar ook de gevoelens en gedachten die opkomen worden in detail besproken. Als de traumatherapeut op de hoogte is van het totale plaatje zal de daadwerkelijke therapie beginnen. Het individu krijgt dan de opdracht een specifieke taak uit te voeren terwijl hij of zij aan het trauma terugdenkt. Aangezien beiden lastig te doen zijn op hetzelfde moment, leer je de hersenen zo om minder aandacht aan de gedachten te besteden. Na deze techniek meerdere keren te herhalen zullen de emoties die opkomen bij het denken aan uw trauma afnemen.

Imaginaire exposure therapie

Imaginaire exposure therapie is een behandeling die is ontwikkeld met als doel om de schok van het trauma te verminderen. Dit wordt gedaan door de trauma in detail door te spreken en hier een geluidsopname van te maken. Het individu dient de geluidsopname dagelijks te beluisteren. Hoewel dit aan het begin moeilijk zal zijn, zal dit na enige tijd de schok en dus ook de negatieve emoties en gedachten doen minderen. Je krijgt als het ware de controle weer in handen omdat gedachten aan de gebeurtenis jou veel minder doen dan eerst. Er wordt bijvoorbeeld minder angst opgeroepen.

Imaginaire rescripting

Imaginaire rescripting sluit aan op Imaginaire exposure therapie, en wordt dan ook vaak hiermee gecombineerd. Bij deze methode wordt steeds een specifiek deel van de traumatische gebeurtenis opgeroepen en onder de loep gelegd. Je beeldt je bijvoorbeeld de situatie in die je liever had gehad. De betekenis van het kleine deel waarop gefocust wordt, wordt veranderd. Wanneer dat is gelukt wordt steeds een ander deel van de trauma aangepakt. Zo wordt je herinnering zodanig herschreven dat er geen negatieve reacties als gevolg worden opgewekt.

Cognitieve gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie wordt bij talloze mentale stoornissen toegepast. Deze therapie is zeer effectief in het bijstellen van negatieve gedachten. Dit geldt ook voor negatieve gedachten die als gevolg van een traumatische gebeurtenis. Er wordt gefocust op huidige denkpatronen, en hoe deze kunnen worden verbeterd. Met aanpassing van het denkpatroon zal als gevolg hiervan ook het gedrag van het individu veranderen.

Narratieve exposure therapie

Narratieve exposure therapie is een therapie waarbij niet alleen aandacht wordt besteedt aan de nare gebeurtenis, maar ook aan mooie gebeurtenissen in het leven van het individu. Dit biedt het individu perspectief wat betreft het aandeel dat de schokkende gebeurtenis heeft op zijn of haar leven, in vergelijking tot leuke en mooie gebeurtenissen. Dit ontneemt de trauma zijn kracht en de potentie om invloed te hebben op het leven van het individu.

Acceptance and Commitment Therapie (ACT)

Deze therapie verschilt van de andere behandelingen aangezien deze therapie er niet op doelt de klachten te verminderen. ACT heeft als doel het leren accepteren van de symptomen zoals de verschillende emoties.  Deze therapie gaat ervanuit dat hoe meer je de emotionele gevolgen onderdrukt, hoe sterker deze worden. De klachten leren accepteren zorgt ervoor dat ze minder effect hebben op het dagelijks leven en het welzijn van het individu.

Vaktherapie

Vaktherapie is een verzamelnaam voor meerdere soorten therapie. Zo vallen onder vaktherapie behandelingen als psychomotorische therapie, muziektherapie, en beeldende therapie. Deze therapie is gebaseerd op het feit dat je emoties en gebeurtenissen kunt verwerken door verschillende activiteiten uit te voeren. Hierbij wordt gebruik gemaakt van activiteiten als dans, beweging, muziek, tekenen, en spelletjes spelen. Tijdens deze therapie doe je nieuwe ervaringen op die tot nieuwe vaardigheden kunnen leiden. Denk bijvoorbeeld aan sporten.

Schematherapie

Bij schematherapie leert het individu huidige overlevingsstrategieën, die belemmerend zijn, aan te passen. Zulke belemmerende schema’s zijn bijvoorbeeld gevoelens niet laten zien, en je afsluiten voor sociaal contact.

Bij deze behandeling leert het individu allereerst over zijn of haar gedrag, gevoelens en gedachten. Zo komt het individu er onder begeleiding achter hoe zijn of haar schema’s in elkaar zitten. Samen met de psycholoog stelt het individu nieuwe schema’s op waarmee gezonder en positiever gedrag kan worden vertoond.

Systeemtherapie

Systeemtherapie is een vorm van psychotherapie. Bij deze behandeling gaat het voornamelijk om het gehele ‘systeem’ van het individu. Hiermee worden de naaste familie en vrienden bedoeld die regelmatig contact hebben met het individu. De focus ligt bij deze therapie op het verbeteren van de communicatie. Bij deze behandeling wordt ervan uitgegaan dat sociale contacten een groot deel uit maken van de genezing van het individu. Of voor deze behandeling wordt gekozen is afhankelijk van de familiale situatie die bij diagnose is vastgesteld.

Oplossingsgerichte therapie

Oplossingsgerichte therapie is een therapie van korte duur. De behandeling legt de nadruk op het versterken van de positieve kanten van het individu. Onder begeleiding wordt het individu aangeleerd hoe hij of zij deze sterke vaardigheden kan gebruiken om symptomen van de trauma te verminderen.

Over het algemeen wordt bij een trauma gekozen voor een therapeutische behandeling, aangezien die behandelingen voor langdurig herstel kunnen zorgen. Medicatie is echter beschikbaar om tijdelijk bepaalde symptomen tegen te gaan. Medicatie wordt meestal alleen gebruikt wanneer er sprake is van een hevige trauma.

Antidepressiva zijn de meest voorkomende vorm van trauma medicaties die worden aangeboden. Deze medicatie helpt voornamelijk tegen symptomen als somberheid, onrust en angst. Ook kunnen verschillende kalmeringsmiddelen worden aangeboden. Wanneer er medicatie wordt aangeboden zal dit altijd worden gegeven in combinatie met een therapie.

Denkt u last te hebben van een trauma, of kent u iemand die hier last van heeft? Dan kan behandeling een goede oplossing zijn. Er zijn verschillende klinieken beschikbaar die de nodige specialismen aanbieden. Wilt u echter uw behandelplan bij een hoogwaardig residentieel behandelcentrum doorlopen, dan is ook dit mogelijk.

Er zijn talloze hoogwaardige behandelingscentra waar discrete zorg en therapie wordt aangeboden. Deze luxe behandelcentra en uitvoerend geestelijke gezondheid rehabilitatie centra bevatten alle faciliteiten en specialismen om u bij te staan en te begeleiden in uw herstel.