Wat is genderdysforie?

9 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Genderdysforie is een complexe en vaak misbegrepen aandoening die van invloed is op het welzijn van individuen wereldwijd. In dit uitgebreide artikel zullen we genderdysforie in detail bespreken, van wat het is en de mogelijke oorzaken, tot de diagnose en behandelingsopties voor zowel volwassenen als kinderen. We zullen ook enkele zelfhulptips onderzoeken en het belang benadrukken van behandeling bij erkende instellingen zoals Balance.

Genderdysforie, ook wel genderidentiteitsstoornis genoemd, is een term die wordt gebruikt om de psychologische en emotionele pijn te beschrijven die mensen ervaren wanneer hun geboortegeslacht niet overeenkomt met hun genderidentiteit. De genderdysforie betekenis

kan een breed scala van gevoelens en ervaringen omvatten, variërend van mild ongemak tot ernstige distress.

Mensen met genderdysforie voelen vaak een diepgaand verlangen om als het andere geslacht te leven en zichzelf als zodanig te presenteren. Dit kan gepaard gaan met gevoelens van vervreemding, angst en depressie. Genderdysforie kan op elke leeftijd beginnen en kan een aanzienlijke invloed hebben op het dagelijks leven van een persoon.

Het begrijpen van de oorzaken van genderdysforie is een complexe taak, omdat het zowel biologische als omgevingsfactoren kan omvatten. Er is nog veel wat we niet weten, maar er zijn enkele theorieën die kunnen helpen bij het verklaren van de oorzaken:

Biologische factoren

Er wordt aangenomen dat genetische en hormonale factoren een rol spelen bij de ontwikkeling van genderdysforie. Sommige studies suggereren dat er genetische predisposities kunnen zijn voor de aandoening, hoewel er geen enkel ‘genderdysforie-gen’ is geïdentificeerd. Hormonale invloeden tijdens de ontwikkeling van de foetus kunnen ook van invloed zijn op de genderidentiteit van een persoon.

Omgevingsfactoren

De omgeving waarin iemand opgroeit en de culturele normen en verwachtingen kunnen ook een rol spelen bij de ontwikkeling van genderdysforie. Discriminatie, stigmatisering en gebrek aan sociale steun kunnen bijdragen aan de distress die mensen met genderdysforie ervaren.

Psychologische factoren

Sommige deskundigen geloven dat psychologische factoren, zoals de manier waarop iemand zijn genderidentiteit ontwikkelt tijdens de kindertijd, van invloed kunnen zijn op het ontstaan van genderdysforie. Het is belangrijk op te merken dat genderdysforie geen psychische stoornis is, maar eerder een reactie op de onbalans tussen geboortegeslacht en genderidentiteit.

Genderdysforie wordt vaak voor het eerst opgemerkt in de kindertijd, wanneer een persoon begint te beseffen dat hun innerlijke gevoel van gender niet overeenkomt met het geslacht dat hun bij de geboorte is toegewezen. De symptomen kunnen variëren van mild tot ernstig en kunnen in de loop van de tijd veranderen. Hier zijn enkele veelvoorkomende symptomen van genderdysforie:

  • Onvrede met het eigen lichaam: Mensen met genderdysforie voelen vaak een diepgaande onvrede met hun fysieke lichaam, met name met de geslachtskenmerken die niet overeenkomen met hun genderidentiteit. Dit kan leiden tot gevoelens van walging, angst en depressie.
  • Verlangen naar lichamelijke verandering: Veel mensen met genderdysforie hebben een sterk verlangen naar lichamelijke veranderingen om hun uiterlijke verschijning meer in lijn te brengen met hun genderidentiteit. Dit verlangen kan variëren van het verlangen naar hormoontherapie tot chirurgische ingrepen, zoals borstverwijdering of geslachtsaanpassende operaties.
  • Sociale ongemakkelijkheid: Genderdysfore individuen kunnen sociale situaties als stressvol en ongemakkelijk ervaren. Ze voelen zich vaak niet begrepen of geaccepteerd in de rol die hen is toegewezen op basis van hun geboortegeslacht.
  • Psychische stress: Genderdysforie kan leiden tot ernstige psychische stress, wat kan resulteren in symptomen zoals depressie, angst en suïcidale gedachten. Het constante gevoel van niet in overeenstemming zijn met hun eigen identiteit kan aanzienlijke emotionele last met zich meebrengen.
  • Sociale isolatie: Vanwege de discriminatie en stigmatisering waarmee genderdysfore mensen vaak te maken krijgen, kunnen ze zich gedwongen voelen om zichzelf te isoleren van vrienden en familie. Dit kan leiden tot eenzaamheid en sociale terugtrekking.
  • Identiteitsconflict: Mensen met genderdysforie kunnen een innerlijk conflict ervaren tussen hun geboortegeslacht en genderidentiteit. Dit kan leiden tot verwarring en gevoelens van niet in staat zijn om te voldoen aan de verwachtingen van de samenleving.
  • Gedragsaanpassing: Sommige genderdysfore individuen passen hun gedrag aan om zich meer in lijn te brengen met hun genderidentiteit. Dit kan zich uiten in zaken als kledingkeuzes, naamveranderingen en stemtraining.

Het is belangrijk op te merken dat de symptomen van genderdysforie zich op verschillende manieren manifesteren en dat niet iedereen dezelfde ervaring heeft. Bovendien kan de mate van dysforie variëren van persoon tot persoon. Sommigen kunnen mild ongemak ervaren, terwijl anderen ernstige distress en psychische problemen kunnen ervaren als gevolg van genderdysforie.

De diagnose van genderdysforie is een cruciale stap in het proces van het begrijpen en behandelen van deze aandoening. Het stellen van de juiste diagnose kan helpen bij het bieden van de juiste zorg en ondersteuning. Genderdysforie kan op elke leeftijd voorkomen, en de diagnostische criteria verschillen voor volwassenen en kinderen.

Genderdysforie bij Volwassenen

Voor volwassenen is de diagnose van genderdysforie meestal gebaseerd op de criteria die zijn vastgesteld in de diagnostische handboeken, zoals de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) en de International Classification of Diseases (ICD-10). Enkele van de belangrijkste criteria voor de diagnose van genderdysforie bij volwassenen zijn:

  • Aanhoudende distress gerelateerd aan het geboortegeslacht en een sterke wens om als het andere geslacht te leven.
  • Het verlangen om de primaire geslachtskenmerken te veranderen, zoals chirurgische ingrepen of hormoonbehandelingen.
  • Het verlangen om de secundaire geslachtskenmerken te ontwikkelen die overeenkomen met de gewenste genderidentiteit.
  • Het gevoel van een diepgaand en consistent gevoel van tot het andere geslacht te behoren.

Het is belangrijk op te merken dat de diagnose van genderdysforie niet afhankelijk is van medische behandelingen, zoals hormoontherapie of chirurgie. Het gaat voornamelijk om het begrijpen en erkennen van de distress die een persoon ervaart vanwege de incongruentie tussen hun geboortegeslacht en genderidentiteit.

Genderdysforie bij Kinderen

Het diagnosticeren van genderdysforie bij kinderen kan een complexe en gevoelige kwestie zijn. In tegenstelling tot volwassenen kunnen kinderen hun gevoelens en gedachten nog niet altijd even goed uiten. Het is van vitaal belang om zorgvuldig te werk te gaan en rekening te houden met de ontwikkeling van het kind.

Enkele van de indicatoren die kunnen wijzen op genderdysforie bij kinderen zijn:

  • Uitingen van een sterke en aanhoudende voorkeur voor kleding, activiteiten en speelgoed die overeenkomen met het andere geslacht.
  • Uitingen van ongenoegen of verdriet over het geboortegeslacht.
  • Het consistent aangeven van een ander gender dan het geboortegeslacht.
  • Het verlangen om te leven als het andere geslacht, wat verder gaat dan de gebruikelijke nieuwsgierigheid die veel kinderen tonen.

Het is essentieel om te onthouden dat de meeste kinderen die zich op jonge leeftijd als een ander geslacht identificeren, dit gedrag later niet voortzetten. Genderdysforie wordt pas gediagnosticeerd als deze gevoelens aanhouden en resulteren in distress.

De behandeling van genderdysforie is gericht op het verminderen van distress en het verbeteren van het welzijn van de persoon. De behandelingsopties variëren afhankelijk van de leeftijd en de individuele behoeften van de persoon.

Behandelingsopties voor Volwassenen

Psychotherapie

Psychotherapie, zoals cognitieve gedragstherapie, kan nuttig zijn om mensen met genderdysforie te helpen hun gevoelens te begrijpen en te beheren. Het kan ook helpen bij het ontwikkelen van coping-strategieën en het verbeteren van het zelfbeeld.

Hormoontherapie

Voor sommige volwassenen met genderdysforie kan hormoontherapie een effectieve behandelingsoptie zijn. Dit omvat het toedienen van hormonen om secundaire geslachtskenmerken te ontwikkelen die overeenkomen met de gewenste genderidentiteit.

Chirurgie

Chirurgische ingrepen, zoals borstvergroting of genitale chirurgie, kunnen een optie zijn voor mensen met genderdysforie die wensen fysieke veranderingen te ondergaan om beter bij hun genderidentiteit te passen.

Sociale transitie

Sommige mensen met genderdysforie kiezen ervoor om een sociale transitie te maken, wat betekent dat ze hun uiterlijk en sociale rol veranderen om overeen te komen met hun genderidentiteit. Dit kan onder andere het veranderen van hun naam, kledingstijl en het aanspreken met de gewenste voornaamwoorden omvatten.

Ondersteuning en counseling

Ondersteuning van vrienden, familie en peers is van vitaal belang voor mensen met genderdysforie. Groepstherapie en supportgroepen kunnen ook nuttig zijn om ervaringen te delen en emotionele steun te bieden.

Behandelingsopties voor Kinderen

De behandeling van genderdysforie bij kinderen is een gevoelige kwestie en vereist zorgvuldige begeleiding en overweging. Enkele van de benaderingen voor de behandeling van genderdysforie bij kinderen zijn:

Afwachtend beleid

In sommige gevallen kan het het beste zijn om af te wachten en te observeren hoe de gevoelens van het kind zich ontwikkelen. Genderdysforie bij kinderen kan in sommige gevallen vanzelf verdwijnen.

Psycho-educatie

Voor jongere kinderen kan psycho-educatie, waarbij ouders en verzorgers worden voorgelicht over genderdysforie, nuttig zijn om het begrip en de ondersteuning van het kind te vergroten.

Therapie en counseling

Kinderen met genderdysforie kunnen profiteren van therapie en counseling om hen te helpen hun gevoelens te begrijpen en ermee om te gaan.

Ondersteunende omgeving

Het creëren van een ondersteunende en accepterende omgeving voor het kind is essentieel. Dit omvat het gebruik van de gewenste naam en voornaamwoorden en het aanmoedigen van zelfexpressie.

Medische behandeling

In zeldzame gevallen kan medische behandeling overwogen worden, maar dit gebeurt meestal pas in de adolescentie en altijd met toestemming van het kind en de ouders.

Het is belangrijk op te merken dat de behandeling van genderdysforie bij kinderen en adolescenten altijd wordt uitgevoerd in samenwerking met gespecialiseerde professionals in de kinder- en jeugdpsychiatrie en genderdysforie.

Genderdysforie kan een uitdagende en verwarrende ervaring zijn, zowel voor volwassenen als voor kinderen. Naast professionele behandeling zijn er ook zelfhulptips die kunnen helpen bij het omgaan met de gevoelens en distress die gepaard gaan met genderdysforie.

  1. Zoek sociale steun: Praat met vrienden, familieleden of steungroepen over je gevoelens en ervaringen. Het delen van je gevoelens met anderen kan helpen bij emotionele verlichting.
  2. Zorg voor je mentale gezondheid: Onderhoud een gezonde geest door zelfzorg en stressmanagement technieken. Dit kan onder andere meditatie, yoga en ademhalingsoefeningen omvatten.
  3. Zoek professionele hulp: Als je worstelt met genderdysforie, aarzel dan niet om professionele hulp te zoeken bij een therapeut of counselor die ervaring heeft met gendergerelateerde kwesties.
  4. Leer meer over genderdiversiteit: Kennis is kracht. Het begrijpen van genderdiversiteit kan helpen om je eigen gevoelens en identiteit te begrijpen en om anderen te informeren.
  5. Zoek naar positieve rolmodellen: Zoek naar rolmodellen die vergelijkbare ervaringen hebben doorgemaakt en die als inspiratie kunnen dienen.
  6. Wees geduldig met jezelf: Het accepteren en begrijpen van je eigen genderidentiteit kan tijd kosten. Wees geduldig met jezelf en geef jezelf toestemming om te groeien en te evolueren.

Balance is een gerenommeerde instelling die zich tevens bezighoudt met de psychische  behandeling van genderdysforie en gendergerelateerde kwesties. We begrijpen de complexiteit van genderidentiteit en bieden uitgebreide en deskundige zorg aan zowel volwassenen als kinderen. 

Meer weten? Neem gerust contact op met de Balance kliniek. Wij bevinden ons op verschillende discrete en rustgevende locaties binnen Europa.

Wat is genderdysforie? (umcg.nl)

Psychiatry.org – What is Gender Dysphoria?

Gender dysphoria – NHS (www.nhs.uk)

Gender Dysphoria: Your Assigned Gender vs. Gender Identity (webmd.com)

Gender Dysphoria: Definition, Symptoms, Traits, Causes, Treatment (verywellmind.com)

Meer artikelen over Mentale Gezondheid

Intrusieve GedachtenPlatonische RelatieVerslavende MiddelenAltruismeLisinoprilLiegen Door VerslavingKratomZelfbeschadigingBorderline En SeksualiteitStemmingswisselingenHoogsensitiefLiefdesverdrietNachtmerriesMorfinePolyvagaal TheorieDwangstoornisIntergenerationeel TraumaBipolaire Stoornis En SeksualiteitEmotionele VerwaarlozingExistentiele CrisisAutistische BurnoutPtss En NarcismeJeugdtraumaVliegangstNarcistische RelatieNarcistische VaderPsychopaatEmotionele MishandelingSlaapverlammingNarcistische MoederWat Is TrypofobieOnverwerkte RouwVerschil Depressie En Burn OutRouwverwerkingOververmoeidheidImposter SyndroomSuicidale GedachtenWas Ist Eine Psychotische DepressionHallucinatiesAntidepressiva En AlcoholGaslightingPaniekaanvalKlachten Bij Burn OutEmotioneel MisbruikAsperger SyndroomAddZeer Ernstige Burn OutHistrionische PersoonlijkheidsstoornisWorkaholicPsychose SymptomenHoe Herken Je Suicidale Gedachten En Hoe Ga Je Ermee OmNeuroseVermijdende PersoonlijkheidsstoornisTheatrale PersoonlijkheidsstoornisNarcistische PersoonlijkheidsstoornisPsychosomatische KlachtenBorderline PersoonlijkheidsstoornisFibromyalgie BehandelingFibromyalgie SymptomenBody Dysmorphic DisorderSysteemtherapieSchematherapieSlaapapneuRestless Legs SyndroomAgorafobieNarcolepsieSlaapstoornisSociale AngststoornisCognitieve GedragstherapieWat Is Een Midlife CrisisHyperventilatie BehandelingVerlatingsangstWat Is HypochondrieHypnotherapieEmdr TherapieDysthyme StoornisSchizofrenieBindingsangstGegeneraliseerde Angststoornis OverwinnenDepressief Door CoronaCenosillicafobie Wat Is DatWat Is Long CovidBehandeling DementieChronische Ptss BehandelingOververmoeidheid BehandelingBehandeling Zware DepressieChronische Depressie BehandelingSchizofrenie BehandelingChronische Pijn BehandelingDelier BehandelingSomatoforme Stoornis BehandelingConversiestoornis BehandelingBehandeling AutismeBipolaire Stoornis BehandelingHechtingsproblematiek BehandelingNarcisme BehandelingTinnitus BehandelingAdd BehandelingSlaapstoornis BehandelingPersoonlijkheidsstoornis BehandelingPaniekaanvallen BehandelingAgorafobie BehandelingChronische Stress BehandelingStress BehandelenOverspannen BehandelingTrauma Centrum NederlandTrauma BehandelenPsychose BehandelingAngststoornis BehandelingOcd BehandelingPostnatale Depressie BehandelingMisofonie BehandelingAdhd BehandelingBorderline BehandelingBurn Out BehandelenPtss BehandelingDepressie TestDepressie BehandelingFaalangst BehandelingFaalangstMentale GezondheidMindfulness