11 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Alprazolam, onder andere verkocht onder de merknaam Xanax, is een kortwerkend kalmeringsmiddel uit de klasse van de benzodiazepinen (benzo’s). Het middel wordt voornamelijk voorgeschreven om angst-, depressie- of paniekstoornissen te behandelen, in het bijzonder de paniekstoornis of gegeneraliseerde angststoornis. 

Xanax is een symptoombestrijdend medicijn en zeer effectief om klachten tijdelijk te onderdrukken. Het middel neemt de achterliggende oorzaak aan de klachten dus niet weg. Het middel wordt over het algemeen ingenomen via de mond.

Xanax is sinds 1983 op de internationale markt en werd ontwikkeld door de Amerikaanse medicijnproducent Pfizer.  Sinds 1990 is het middel ook op de Nederlandse markt te verkrijgen.

In Nederland is alprazolam te verkrijgen in doseringen van 0,25 mg, 0,50 mg, 1 mg en 2 mg. Alprazolam staat op de lijst 2 stoffen van de Opiumwet en is daardoor in Nederland uitsluitend op doktersrecept te verkrijgen. 

Xanax kan verschillende symptomen van een angststoornis behandelen, waaronder hoge niveaus van angst, rusteloosheid en spierspanning. 

Xanax werkt in op de hersenen en het centrale zenuwstelsel. Het versterkt een chemische stof in de hersenen die gamma-aminoboterzuur (GABA) wordt genoemd, waardoor de activiteit van de zenuwcellen in de hersenen wordt afgeremd. Het resultaat is een kalm en ontspannen gevoel. Het geneesmiddel verlaagt het niveau van opwinding in de hersenen.

Mensen kunnen de volgende effecten van Xanax ondervinden:

  • verlichting van angst
  • verlichting van spierspanning
  • verlichting van slapeloosheid

Gebruikers kunnen merken dat Xanax de geest beïnvloedt. Het kan tijdelijk geheugenverlies veroorzaken, gevoelens van vijandigheid en prikkelbaarheid, en verontrustende of lucide dromen.

Alprazolam kan bijwerkingen veroorzaken. Raadpleeg je arts als een van deze symptomen ernstig zijn of niet weggaan:

  • Slaperigheid, vermoeidheid
  • Licht gevoel in het hoofd
  • Hoofdpijn
  • Duizeligheid
  • Prikkelbaarheid
  • Veel praten
  • Concentratieproblemen
  • Droge mond
  • Toegenomen speekselvorming
  • Veranderingen in geslachtsdrift
  • Misselijkheid
  • Constipatie
  • Veranderingen in eetlust
  • Gewichtsveranderingen
  • Moeite met urineren
  • Gewrichtspijn

Sommige bijwerkingen kunnen ernstig zijn. Als je te maken hebt met een van de volgende symptomen, neem dan onmiddellijk contact op met je arts of spoedgevallen:

  • Kortademigheid
  • Toevallen
  • Ernstige huiduitslag
  • Gele huid of ogen
  • Verwarring
  • Problemen met spreken
  • Problemen met coördinatie of evenwicht

Alprazolam kan daarnaast andere bijwerkingen veroorzaken. Bel je arts als je ongewone problemen ervaart tijdens het gebruik van Xanax. 

Xanax is een zeer verslavend middel. Xanax is alleen bedoeld voor kortdurend gebruik omdat het een hoger verslavingspotentieel heeft dan veel andere benzodiazepinen. Bij langdurig gebruik, raakt je lichaam gewend aan het effect dat xanax afgeeft. Je hersenen zullen hierdoor van zichzelf steeds minder GABA produceren. Dit maakt dat je lichaam een steeds hogere dosis van Xanax nodig heeft om hetzelfde effect te bereiken. 

Als je na een langdurig gebruikt van xanax plots stopt met het middel, ontvangen je hersenen niet langer een signaal dat ze meer GABA moeten aanmaken. Hierdoor zakt het GABA-gehalte tot onder het normale niveau. Angstklachten en slaapproblemen kunnen hierdoor nog heftiger terugkomen. Het is dan verleidelijk om terug te grijpen naar xanax om opnieuw kalmte en rust te kunnen vinden. Bij het afkicken is het dus zeer belangrijk om de voorschriften van je arts nauwkeurig op te volgen. 

Xanax is een zeer krachtig benzodiazepine dat in Nederland vaak wordt voorgeschreven bij ernstige angsten, paniekaanvallen en slapeloosheid. Bij misbruik, verkeerd gebruik of langdurig gebruik kan Xanax leiden tot lichamelijke afhankelijkheid en verslaving. Xanax-verslaving en -misbruik vormen een ernstig probleem in Nederland.

Xanax is een kortwerkend benzo met een hoog misbruikpotentieel. Het wordt meestal voor een korte periode voorgeschreven (2-6 weken) om verslaving te voorkomen. Veel gebruikers die Xanax niet misbruiken en het precies volgens voorschrift innemen, kunnen zonder het te beseffen verslaafd raken omdat tolerantie zich snel kan ontwikkelen.  Eenmaal je gewend bent geraakt aan het kalmerende effect van Xanax, kan je het risico lopen tolerantie voor de drug te ontwikkelen en om steeds meer te gaan gebruiken. De ontwikkeling van tolerantie en ontwenning zijn signalen die wijzen op een xanax-verslaving.

Temazepam Verslaving Symptomen Nederland

Bij een xanax-verslaving, worden dagelijkse verantwoordelijkheden zoals school, werk of familie genegeerd terwijl veel tijd, energie en geld wordt gestoken in het middel en om aan het middel te geraken. Een xanax-verslaving kan alle aspecten van je leven beïnvloeden en je lichaam onherstelbare schade toebrengen.

Het overwinnen van een verslaving aan Xanax is niet gemakkelijk, maar mensen doen het elke dag. Medische detox en behandelingsprogramma’s kunnen nuttig zijn bij de behandeling van een Xanax-verslaving.

Het innemen van meer dan de voorgeschreven dosering of het gebruik van Xanax zonder recept wordt beschouwd als misbruik van de drug. Maar zelfs mensen die een recept volgen, kunnen het slachtoffer worden van Xanax-verslaving en -misbruik.

Iemand met een Xanax-verslaving kan tot 20 of 30 pillen per dag innemen. Als de gebruiker besluit te stoppen met Xanax, kan hij ontwenningsverschijnselen krijgen zoals angst, rusteloosheid, slapeloosheid en rillingen. Het optreden van ontwenningsverschijnselen is een teken dat er een lichamelijke afhankelijkheid is ontstaan. De ontwikkeling van tolerantie en ontwenning zijn aanwijzingen voor een xanax-verslaving.

Alcohol versterkt de effecten van Xanax en vertraagt de snelheid waarbinnen de drug uit het lichaam verwijderd is. Als je het geneesmiddel inneemt en daarna alcohol drinkt, kan je extreme lethargie (ziekelijke slaapzucht) en langdurig geheugenverlies ervaren.

Het wordt aangeraden om de twee stoffen niet te combineren. De combinatie van xanax en alcohol kan zeer ernstige bijwerkingen veroorzaken, die zelfs tot de dood kunnen leiden. 

Deze omvatten:

  • Ademhalingsproblemen
  • Extreme slaperigheid
  • Verwarring
  • Aanvallen

De maximaal aanbevolen dagelijkse dosis van xanax is 10 milligram per dag. De gevaren van een overdosis van alprazolam kunnen mild tot ernstig zijn, afhankelijk van de ingenomen hoeveelheid en of andere drugs of alcohol in combinatie werden ingenomen. Er kan ook sprake zijn van een overdosis als de pillen worden verpletterd of gekauwd, omdat de drug is ontworpen om in de tijd te worden vrijgegeven in het lichaam. 

Een overdosis van alprazolam veroorzaakt een overmatige depressie van het centrale zenuwstelsel en kunnen een of meer van de volgende symptomen omvatten:

  • Verwarring
  • Vertraagde hartslag
  • Extreme slaperigheid
  • Ademhalingsproblemen
  • Flauwvallen
  • Verminderde motorische functies
  • Duizeligheid
  • Hypotensie (lage bloeddruk)
  • Verstoord evenwicht
  • Spierzwakte
  • Coma en dood als xanax gecombineerd wordt met andere middelen

De behandeling van een overdosis Xanax is afhankelijk van de hoeveelheid van de drug en of er ook andere drugs of alcohol zijn gebruikt. In het geval van een overdosis kunnen medische zorgverleners de maag leegpompen om zo veel mogelijk van de niet-opgenomen Xanax te verwijderen. Medicijnen zoals Flumazenil kunnen ook als tegengif worden toegediend. Artsen kunnen een infuus inbrengen om de nodige vloeistoffen toe te dienen. Het is belangrijk dat iemand die aan een overdosis lijdt, eerlijk is tegenover het medisch personeel van de hulpdiensten over welke stoffen precies zijn ingenomen en in welke hoeveelheid.

Er spelen twee factoren een rol bij het afkicken van benzo’s zoals xanax. De eerste is de eerste reeks symptomen die je ervaart nadat je stopt met xanax-gebruik. Dit zijn de zogenaamde acute ontwenningsverschijnselen, die ernstig kunnen zijn en 10-14 dagen kunnen aanhouden. Sommigen spreken echter over een periode van 5 tot 28 dagen, met een piek van de symptomen na twee weken. Deze tijdsperiode is echter waarschijnlijker bij langwerkende benzo’s. Aangezien Xanax een snelwerkende drug is, is de tijdslijn van 10-14 dagen hier waarschijnlijker.

De acute ontwenningsverschijnselen lijken vaak erg goed op je oorspronkelijke angst- en spanningsklachten. Men spreekt in dit geval van rebound-symptomen, die al 6-8 uur na de laatste dosis kan optreden. Rebound-effecten zijn verhevigde symptomen van een reeds bestaande psychische stoornis. Wanneer iemand Xanax tegen angst neemt en dan stopt met de inname, wordt vaak een intense angst ervaren die erger is dan voor de behandeling met de medicatie begon. Dit kan weken of zelfs maanden aanhouden, en moet vaak worden behandeld met een ander soort medicatie. Symptomen die weken of langer aanhouden worden geclassificeerd als het postacute onttrekkingssyndroom.

Het eerste ontwenningsproces wordt het benzodiazepine-onttrekkingssyndroom genoemd. Sommige symptomen kunnen vrij ernstig zijn en vereisen medische hulp, maar de meeste zijn gewoon onaangenaam. Deze bereiken hun hoogtepunt na een paar dagen en duren meestal tot dag 10-14. Symptomen in deze fase omvatten:

  • Angst
  • Paniekaanvallen
  • Prikkelbaarheid
  • Slapeloosheid
  • Zweten
  • Trillende handen
  • Hoofdpijn
  • Spierstijfheid of spierpijn
  • Verwarring
  • Moeite met concentreren
  • Geheugenproblemen
  • Misselijkheid of overgeven
  • Gewichtsverlies
  • Hartkloppingen
  • Hallucinaties
  • Psychose

De ernstigste symptomen treden meestal op wanneer iemand een hoge dosis van de medicatie gebruikt en abrupt stopt met het middel. Het is veel veiliger om een patiënt geleidelijk van een geneesmiddel als Xanax te laten afkicken. Artsen zullen zelden aanraden om in één keer met het gebruik van een benzo te stoppen. Ontwenningsverschijnselen van benzo’s zijn ook uniek in die zin dat de symptomen tijdens de ontgiftingsperiode komen en gaan, in plaats van dat ze duidelijk pieken en afnemen zoals bij andere drugs.

Ontwenningsverschijnselen van Xanax kunnen zelfs optreden als de persoon de medicatie voorgeschreven heeft gekregen en de aanwijzingen voor inname zorgvuldig heeft opgevolgd. Ze kunnen ook ernstiger zijn als de persoon een onderliggende of bijkomende stoornis heeft die ernstiger is dan een eenvoudige angststoornis, zoals schizofrenie of een bipolaire stoornis. Mensen met epileptische stoornissen lopen ook het risico op levensbedreigende symptomen.

In sommige gevallen kan iemand een post-acuut ontwenningssyndroom ontwikkelen, ook bekend als langdurig ontwenningssyndroom. Ongeveer 10 procent van de mensen die abrupt stoppen met benzo’s zal deze aandoening ontwikkelen. Dit verwijst naar een reeks symptomen die aanhouden tot ver na de eerste ontgiftingsperiode. Benzodiazepines worden geacht het grootste risico te hebben om deze aandoening te veroorzaken, waardoor de symptomen soms nog jaren aanhouden nadat alle gebruik van het middel is gestopt. In deze fase kan er sprake zijn van de volgende verontrustende symptomen:

  • Psychotische depressie
  • Verminderde eetlust
  • Slapeloosheid
  • Slechte concentratie
  • Onvermogen om plezier te voelen
  • Psychomotorische stoornissen
  • Anergie (abnormaal gebrek aan energie)
  • Paranoia
  • Hallucinaties
  • Ervaren van elektrische schokken
  • Depersonalisatie
  • Duizeligheid
  • Suïcidale gedachten

FAQs