6 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Posttraumatische stressstoornis is een stoornis die voortkomt uit het meemaken van een trauma. Door het trauma is er een angstreactie ontstaan die telkens weer wordt opgeroepen wanneer de patiënt zich het trauma herinnert. 

Niet iedereen die een trauma meemaakt krijgt echter PTSS. Uit onderzoek blijkt dat 10% van de individuen die een trauma meemaken als gevolg last krijgen van PTSS.

PTSS is een verzamelnaam die klachten omvat die zijn ontstaan na het meemaken van een lichamelijk of geestelijk trauma. Het individu heeft tot nog toe de gebeurtenis niet goed kunnen verwerken. Voorbeelden van trauma’s zijn oorlog, mishandeling, verwaarlozing en incest. Een trauma kan ook minder duidelijk zijn. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat je de gebeurtenis zelf niet als een trauma ziet. Dit komt vaak doordat je met bepaalde gebeurtenissen om je heen bent opgegroeid, en deze gebeurtenissen dus ‘normaal’ voor je zijn geworden.

De trauma die je hebt meegemaakt, komt herhaaldelijk weer op in jouw leven. Dit gebeurt bijvoorbeeld door herinneringen aan het voorval, of een droom waarin de gebeurtenis opnieuw plaatsvindt. Hoewel deze gedachten en symptomen vaak direct na het trauma opkomen, kan het ook zo zijn dat pas jaren na de gebeurtenis PTSS symptomen krijgt.

PTSS kan zich bij ieder individu op een andere manier uiten. Ieder individu krijgt op zijn eigen manier last van stress klachten. Daarnaast voelt het individu zich vaak machteloos, omdat hij of zij het veilige gevoel, dat zij voor de gebeurtenis hadden, maar moeilijk terug krijgen.

Doordat de stressklachten zo hevig kunnen zijn bij PTSS, ziet men vaak dat patiënten vermijdingsgedrag vertonen. Dit houdt in dat ze plaatsen of personen vermijden die hen aan het trauma herinneren. Op deze manier proberen ze vervelende gevoelens te voorkomen.

Wanneer het gaat om een enkele traumatische gebeurtenis, is er meestal sprake van acute PTSS. Deze PTSS houdt niet langer dan een aantal maanden aan. Wanneer er echter sprake is van meerdere traumatische gebeurtenissen, trauma’s op jonge leeftijd, of gebeurtenissen die een lange tijd aan hielden, kan dit resulteren in chronische of complexe PTSS.

De stoornis wordt als chronische PTSS gediagnosticeerd wanneer de PTSS klachten langer dan 3 maanden aanhouden, en niet vanzelf binnen een paar maanden zijn verdwenen.

De stoornis wordt als complexe PTSS gediagnosticeerd wanneer de stress klachten heviger zijn. Bij complexe PTSS kan het individu emoties niet goed reguleren. Dit heeft vaak effect op de relaties van het individu. Hij of zij heeft bijvoorbeeld woede uitbarstingen, en is snel overstuur. Ook slaapproblemen zijn kenmerkend bij complexe PTSS. Chronische PTSS en complexe PTSS komen in veel gevallen samen voor.

Waarom sommige mensen PTSS ontwikkelen, en andere niet, is niet geheel duidelijk. Wel is duidelijk dat hierbij een aantal factoren een rol spelen. Het al dan niet ontwikkelen van PTSS is onder andere toe te schrijven aan een combinatie van erfelijke, psychische en sociale factoren. Wanneer PTSS in jouw familie voorkomt, heb je een verhoogde kans om deze stoornis ook te ontwikkelen mocht je een trauma meemaken. Ook de sociale steun beïnvloedt het al dan niet verwerken van een trauma, alsook de psychische gezondheid. 

Als iemand ptss heeft, is het erg belangrijk dat er behandeling plaatsvindt. Zonder behandeling kan deze stress stoornis zich onnodig lang voortzetten en kunnen symptomen verergeren.

De ernst van de klachten die iemand met PTSS ervaart kunnen verschillen. Wel is duidelijk dat hoe langer de stoornis onbehandeld blijft, hoe heviger de symptomen zijn. Het is dus belangrijk dat symptomen van PTSS tijdig herkend kunnen worden door het individu zelf, en zijn of haar omgeving. Chronische PTSS klachten kunnen worden onderverdeeld in psychische en lichamelijke klachten. De volgende symptomen zijn kenmerkend bij een posttraumatische stress stoornis chronisch:

Psychische chronische PTSS klachten:

  • Niet goed kunnen concentreren
  • Verstoorde nachtrust door nachtmerries welke kunnen zorgen voor chronische vermoeidheid bij complexe PTSS
  • Herbelevingen en herinneringen aan de trauma
  • Negatief zelfbeeld
  • Emoties niet goed in toom kunnen houden
  • Mensen niet snel kunnen vertrouwen
  • Paniekreacties
  • Angstgevoelens
  • Prikkelbaarheid
  • Vermijdingsgedrag
  • Geheugenproblemen
  • Sombere gevoelens
  • Dissociatie

Fysieke chronische PTSS klachten:

  • Spierspanning
  • Hoofdpijn door constant alert te zijn
  • Hartkloppingen
  • Zweten
  • Trillen
  • Misselijkheid

Wanneer iemand denkt klachten van PTSS te ervaren als gevolg van een trauma, kan het zo zijn dat de klachten na een aantal weken vanzelf verdwijnen. Als dit niet het geval is, en klachten aanhouden, is het raadzaam om de huisarts te bezoeken. Door uw klachten door te spreken, en lichamelijk onderzoek uit te voeren, zal de huisarts een diagnose stellen. De diagnose chronische PTSS wordt pas gesteld wanneer symptomen langer dan 3 maanden aanwezig zijn. Als de diagnose is gesteld is een verwijzing voor behandeling mogelijk.

Er zijn meerdere behandelingen beschikbaar voor het behandelen van chronische PTSS, alsook het herstellen van complexe PTSS met een klinische behandeling complexe PTSS. Welke chronische PTSS behandeling het beste bij jouw trauma en jouw symptomen past, zal in overleg met de arts en psycholoog worden bepaald. De volgende behandelingen worden in de meeste gevallen toegepast bij een chronische PTSS diagnose.

EMDR

EMDR, of Eye Movement Desensitization and Reprocessing, is een techniek waarbij de emotionele lading die opkomt bij gedachte aan de gebeurtenis wordt gereduceerd. Tijdens deze therapie denk je samen met de therapeut terug aan de trauma. Wanneer het hevige deel van de trauma ter sprake komt, zal de therapeut jou afleiden. Dit kan op verschillende manieren. Het doel hiervan is dat je als het ware getraind wordt om minder emotionele reacties op te wekken bij gedachte aan de gebeurtenis. Wanneer de behandeling is voltooid zul je automatisch minder aandacht besteden aan de gedachten die opkomen aan het trauma.

Imaginaire exposure (IE)

Imaginaire exposure therapie is een vorm van cognitieve gedragstherapie. Deze therapie helpt je anders leren denken over de trauma en de herinnering die hieromtrent opkomen. Door gesprekken met de therapeut leer je de trauma te verwerken waardoor je minder vermijdingsgedrag zult vertonen. Dit wordt gedaan door de trauma herhaaldelijk te bespreken. De angst neemt dan af. Je krijgt het gevoel meer controle te hebben op de situatie.

Narratieve exposure therapie

Een andere vorm van cognitieve gedragstherapie is Narratieve exposure therapie. Tijdens deze therapie bespreek je niet alleen de trauma met de therapeut, maar ook andere gebeurtenissen in jouw leven, zowel negatieve als positieve gebeurtenissen. Zo realiseer je je dat de trauma maar een heel klein deel uitmaakt van al jouw ervaringen. Dit biedt een ander perspectief waardoor de herinnering aan de gebeurtenis minder emoties en angst opwekken.

Chronische PTSS medicatie

Genezen van chronische PTSS is niet mogelijk met medicatie. Het genezen van PTSS gebeurt geheel via therapeutische behandelingen. Wel kan er medicatie worden toegepast die symptomen tijdelijk kunnen verlichten, zoals angstgevoelens of paniekaanvallen. Dit kan het toepassen van een therapeutische behandeling vergemakkelijken.

Er zijn verschillende dingen die je kunt doen om de PTSS te verlichten en behandeling te vergemakkelijken. De tips die hier worden gegeven voor leven met chronische PTSS zijn vergelijkbaar met tips voor leven met complexe PTSS:

  • Probeer gedachten of herinneringen aan de trauma niet uit de weg te gaan. Wanneer je bepaalde situaties of plekken gaat vermijden, zal dit in jouw hoofd bepaalde barrières opzetten.
  • Doe de dingen die je voorheen graag deed. Hoe vaker je deze dingen doet, hoe meer plezier je er weer in zal ervaren.
  • Gebruik geen middelen om de gevoelens te verdoven. Dit zal op het eerste gezicht voor verlichting zorgen, echter zorgt dit achteraf voor een versterking van de paniek en angstgevoelens. 
  • Praat met jouw familie en vrienden over jouw PTSS. Dit zal jou meer rust geven en ervoor zorgen dat je geen gevoel van schaamte krijgt wanneer een angst of paniekaanval zich voordoet.

Als je denkt PTSS te hebben is het belangrijk dat je zo snel mogelijk hulp inschakelt. PTSS kan een grote invloed op je leven hebben. Je kan bepaalde situaties vermijden, je emotioneel voelen, relaties kunnen ontwricht raken, en het kan gevolgen hebben voor jouw werkomgeving. Wanneer PTSS onbehandeld blijft, neemt de ernst van de PTSS klachten toe. Een behandeling op maat die volledig is afgestemd op jouw vorm van PTSS is van uiterst belang.

Een hoogwaardige kliniek die behandeling aanbiedt voor PTSS is de Balance kliniek. De ervaren psychotherapeuten bieden de nieuwste ontwikkelde behandelingen aan die ervoor kunnen zorgen dat je zo snel mogelijk van jouw PTSS afkomt. Bovendien zijn deze luxe centra voorzien van alle nodige faciliteiten en comforts. Zo kun je behandeld worden in Marbella of Majorca in Spanje, Zurich in Zwitserland, of London in het Verenigd Koninkrijk.