7 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Een delier, ook wel delirium genoemd, is een tijdelijke situatie van verwardheid. Je snapt niet wat mensen tegen je zeggen, of weet opeens niet goed waar je bent. Het hebben van een delier is vooral prevalent in ouderen, zieken, of mensen die pas geleden een operatie hebben ondergaan.

Voor het behandelen van een delier is het achterhalen van de oorzaak belangrijk. Zo kan de oorzaak een ontsteking zijn, diabetes, of een verstopping in je darmen.

Bij een delier is iemand opeens erg in de war. Je kunt je niet goed concentreren en bent vergeetachtig. Bovendien wordt vaak gezien dat iemand steeds wisselt tussen een rustige toestand, en een onrustige toestand.

Een delier komt meestal voor bij ouderen. Zeker vlak na een operatie komt een delier vaak voor. Een delier kan echter ook voorkomen bij jongere mensen die ernstig ziek zijn of een operatie zijn ondergaan.

Hoe lang duurt een delier bij ouderen? De symptomen die bij een delier aanwezig zijn kunnen een aantal uren, dagen, of weken aanhouden. Ook kan de ernst van een delier fluctueren. Vaak gaat een delier vanzelf weg, echter is de duur van een delier sterk afhankelijk van de oorzaak van de aandoening.

Hoe een somatoforme stoornis te behandelen?

Een delier kan door verschillende oorzaken ontstaan. Vaak ontstaat een delier door een delier blaasontsteking of een ontsteking in de longen. Ook is het mogelijk dat een delier ontstaat door diabetes of andere aandoeningen waarbij veel pijn wordt ervaren. Andere oorzaken van een delier kunnen zijn: een operatie met verdoving, of na het innemen van bepaalde medicatie, zoals morfine. Er zijn dus talloze verschillende mogelijke oorzaken van een delier. Een delier kan zelfs ontstaan bij het afkicken van een verslaving. Hierdoor kan het tijd kosten om de oorzaak van de delier te achterhalen.

Een delier kan bij iedereen voorkomen. Er zijn echter een aantal factoren die het risico op het ontwikkelen van een delier verhogen. Je hebt een verhoogde kans op een delier wanneer:

  • Je geheugenproblemen hebt, zoals dementie.
  • Het vlak voor het overlijden is.
  • Je al eens eerder een delier hebt gehad. De prognose na delier is dan dat je een verhoogde kans hebt op een terugval.
  • Iemand stopt met eten en drinken.

Wanneer je last hebt van een delier moet de oorzaak zo snel mogelijk worden behandeld. Afhankelijk van de oorzaak en de ernst ervan kan dit binnen een bepaalde periode gedaan worden. Wanneer de oorzaak wordt verholpen, zal ook het delier verdwijnen. Bij een oorzaak zoals een ontsteking kan de delier snel worden opgelost door antibiotica toe te dienen. Bij ouderen is het echter mogelijk dat symptomen een langere tijd aanwezig blijven.

Nadat het delier is verdwenen, is het mogelijk dat het individu het delier en de toestand van verwarring zich niet meer kan herinneren. Wanneer mensen het zich wel kunnen herinneren, denken ze terug aan een nare herinnering.

Wanneer iemand een delier heeft, kunnen de symptomen per individu verschillen. Ook de ernst van de symptomen kunnen variëren. Toch zijn er symptomen die zeer typerend zijn voor een delier. Het meest typerend is misschien wel dat het gedrag van de persoon met het delier sterk is veranderd van wat je gewend bent van de persoon. Andere symptomen van een delier zijn:

  • Iemand praat onduidelijk
  • Iemand is verward
  • Iemand kan zich niet goed concentreren
  • Last hebben van wanen
  • Iemand kan hun naasten niet herkennen of gezichten niet goed plaatsen.
  • Iemand is opeens erg energiek en vervolgens erg terughoudend en stil.
  • Wisselende emoties in een korte tijd.
  • Afwezig zijn of last hebben van verminderde bewustzijn
  • Verstoorde nachtrust
  • Iemand vertoont prikkelbaar delirant gedrag

Denk je dat iemand in jou omgeving delier heeft? Dan kun je het beste direct een afspraak bij de huisarts maken. De arts gaat vervolgens op zoek naar de oorzaak van het delier. De oorzaak moet achterhaald worden om de juiste delier behandeling te kunnen toepassen.

Verwant: Hoe dementie te behandelen?

Een arts zal een diagnose delier stellen op basis van gesprekken met het individu zelf en zijn of haar naasten. Daarnaast wordt een lichamelijk onderzoek uitgevoerd en eventuele scans gedaan waar nodig.

Interventies delier zijn erg divers en zijn volledig afhankelijk van de oorzaak van het delier. Over het algemeen wordt iemand met delier niet meteen opgenomen. Wel wordt iemand opgenomen in een kliniek of in het ziekenhuis wanneer hij of zij door het delier een gevaar vormt voor zichzelf en voor zijn of haar omgeving.

Het delier verdwijnt vaak pas wanneer de oorzaak is aangepakt. De volgende delier behandeling kunnen de oorzaak van een delier verhelpen, en dus ook een delier doen verdwijnen:

  • Een antibioticakuur wanneer iemand last heeft van een infectie die zodanig is verspreid dat het de hersenen aantast en er een delier ontstaat. Antibiotica gaat de infectie tegen, waarna ook het delier zal verdwijnen.
  • Wanneer iemand een delier krijgt door een hoge mate van pijn kunnen pijnstillers helpen de reactie op de pijn, het delier, te verminderen.
  • Bij een verstopping in de darmen die voor pijn en ook een delier zorgen, kan iemand laxeermiddelen toegediend krijgen om de verstopping, en vervolgens ook het delier, op te lossen.
  • Ook kan het voorkomen dat iemand een slechte reactie heeft op bepaalde medicatie. Zo kan een delier ook ontstaan. Dit kan gemakkelijk behandeld worden door het toedienen van de betreffende medicatie te stoppen. Ook kan een andere soort medicatie worden toegepast als vervanging waar het individu geen slechte reactie op heeft.

Als iemand last heeft van een delier waarbij er veel verwarring optreedt, kan er delier medicatie worden toegediend. De delier medicatie die hier veel voor wordt gebruikt is haloperidol. Ook wel haldol delier genoemd. Dit vermindert de verwarring, waardoor het individu minder gevaar toont voor zichzelf en anderen om hem of haar heen.

Heeft het individu veel last van een verstoorde nachtrust, of komt hij of zij slecht in slaap? Dan kunnen kalmeringsmiddelen of slaappillen worden gegeven. Voorbeelden hiervan zijn benzodiazepinen.

Heeft iemand in jouw omgeving last van een delier, dan zijn er een aantal manieren waarop jij het individu kunt helpen. Het is belangrijk dat het individu zich in een veilige omgeving bevindt, en dat zijn of haar veranderende delirant gedrag gemonitord wordt. 

Dit kun je doen om iemand met delier te steunen:

  • Maak de communicatie niet te ingewikkeld. Praat in korte zinnen en spreek woorden duidelijk uit. Wanneer je ziet dat iemand verward is kan het helpen de zin te herhalen.
  • Als de persoon last heeft van wanen kun je het beste iemand geruststellen. De wanen ontkennen bevordert het welzijn van het individu niet.
  • Zorg dat je de persoon vertelt wie je bent en waar jullie zijn wanneer hij of zij verward is. Dit helpt het geheugen van het individu te prikkelen.
  • Zorg dat het individu van de nodige hulpmiddelen gebruik maakt, zoals een gehoorapparaat of een bril.
  • Maak duidelijk onderscheid tussen dag en nacht. Zorg dat de kamer ‘s nachts donker is door lichten uit te schakelen.
  • Hydratatie is erg belangrijk. Wanneer iemand niet genoeg drinkt is er een risico op uitdroging, wat delier kan versterken.
  • Nawerking delier. Wanneer een delier is overgegaan kan iemand enige tijd nog vergeetachtig zijn. Wees geduldig en begrijp dat deze persoon hier niets aan kan doen.

Ben je bang dat je een delier krijgt? Misschien heb je een operatie die eraan komt, of wellicht ben je al op oudere leeftijd? Dan zijn er een aantal dingen die je kunt doen om het risico op het krijgen van een delier zo klein mogelijk te maken:

  • Wanneer u zich ziek voelt is het belangrijk direct contact op te nemen met de huisarts. Zo kunnen infecties op tijd worden opgemerkt en behandeld, waardoor geen delier zal optreden.
  • Blijf bewegen en blijf bekenden zien. Dit stimuleert de normale functie van de hersenen.
  • Wanneer je vergeetachtig begint te worden kun je dit het beste met de arts en jouw omgeving bespreken.
  • Zorg voor genoeg hydratatie.
  • Probeer iedere nacht genoeg te slapen. Een vaste structuur kan hierbij helpen. Sta bijvoorbeeld op een vaste tijd op en ga op een vaste tijd naar bed.

FAQs

Meer artikelen over Mentale Gezondheid

Intrusieve GedachtenPlatonische RelatieVerslavende MiddelenAltruismeLisinoprilLiegen Door VerslavingKratomZelfbeschadigingBorderline En SeksualiteitStemmingswisselingenHoogsensitiefLiefdesverdrietNachtmerriesMorfinePolyvagaal TheorieDwangstoornisIntergenerationeel TraumaBipolaire Stoornis En SeksualiteitEmotionele VerwaarlozingExistentiele CrisisAutistische BurnoutPtss En NarcismeJeugdtraumaVliegangstNarcistische RelatieNarcistische VaderPsychopaatEmotionele MishandelingSlaapverlammingNarcistische MoederWat Is TrypofobieWat Is GenderdysforieOnverwerkte RouwVerschil Depressie En Burn OutRouwverwerkingOververmoeidheidImposter SyndroomSuicidale GedachtenWas Ist Eine Psychotische DepressionHallucinatiesAntidepressiva En AlcoholGaslightingPaniekaanvalKlachten Bij Burn OutEmotioneel MisbruikAsperger SyndroomAddZeer Ernstige Burn OutHistrionische PersoonlijkheidsstoornisWorkaholicPsychose SymptomenHoe Herken Je Suicidale Gedachten En Hoe Ga Je Ermee OmNeuroseVermijdende PersoonlijkheidsstoornisTheatrale PersoonlijkheidsstoornisNarcistische PersoonlijkheidsstoornisPsychosomatische KlachtenBorderline PersoonlijkheidsstoornisFibromyalgie BehandelingFibromyalgie SymptomenBody Dysmorphic DisorderSysteemtherapieSchematherapieSlaapapneuRestless Legs SyndroomAgorafobieNarcolepsieSlaapstoornisSociale AngststoornisCognitieve GedragstherapieWat Is Een Midlife CrisisHyperventilatie BehandelingVerlatingsangstWat Is HypochondrieHypnotherapieEmdr TherapieDysthyme StoornisSchizofrenieBindingsangstGegeneraliseerde Angststoornis OverwinnenDepressief Door CoronaCenosillicafobie Wat Is DatWat Is Long CovidBehandeling DementieChronische Ptss BehandelingOververmoeidheid BehandelingBehandeling Zware DepressieChronische Depressie BehandelingSchizofrenie BehandelingChronische Pijn BehandelingSomatoforme Stoornis BehandelingConversiestoornis BehandelingBehandeling AutismeBipolaire Stoornis BehandelingHechtingsproblematiek BehandelingNarcisme BehandelingTinnitus BehandelingAdd BehandelingSlaapstoornis BehandelingPersoonlijkheidsstoornis BehandelingPaniekaanvallen BehandelingAgorafobie BehandelingChronische Stress BehandelingStress BehandelenOverspannen BehandelingTrauma Centrum NederlandTrauma BehandelenPsychose BehandelingAngststoornis BehandelingOcd BehandelingPostnatale Depressie BehandelingMisofonie BehandelingAdhd BehandelingBorderline BehandelingBurn Out BehandelenPtss BehandelingDepressie TestDepressie BehandelingFaalangst BehandelingFaalangstMentale GezondheidMindfulness