6 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

EMDR staat voor Eye Movement Desensitisation and Reprocessing en is een vorm van therapie bedoeld voor mensen die klachten ervaren als gevolg van een traumatische gebeurtenis of schokkende ervaring. Denk hierbij bijvoorbeeld aan sexueel misbruik of verkrachting, een ernstig ongeluk, geweldsincidenten, oorlogssituaties of andere schokkende gebeurtenissen. Het kan zijn dat iemand deze negatieve ervaringen zelf verwerkt. Het kan ook zo zijn dat iemand vastloopt in de verwerking hiervan. Hierdoor kan iemand klachten ervaren zoals somberheid, angst, herbelevingen, problemen met slapen, schaamte en stress. In die gevallen kan EMDR therapie een effectieve methode zijn om klachten te verhelpen of te verminderen. 

EMDR werd ruim 25 jaar geleden voor de eerste keer toegepast door een Amerikaanse psycholoog. Vervolgens werd deze vorm van therapie steeds verder ontwikkeld tot de effectieve behandelmethode die nu in toenemende mate gebruikt wordt. Ook in Nederland wordt EMDR in toenemende mate gebruikt door therapeuten om hun patiënten te helpen met het verwerken van trauma’s en angsten. EMDR kan bij zowel kinderen, jongeren als volwassenen worden toegepast. 

Een EMDR behandeling bestaat uit een aantal verschillende sessies waardoor traumatische gebeurtenissen verwerkt kunnen worden. Het verwerkingsproces wordt bij deze behandelmethode actief op gang gebracht. Hierbij ligt de focus op de manier waarop de hersenen doorgaands verschillende herinneringen opslaat. Tijdens het verwerken van trauma’s is de verbinden tussen de twee hersenhelfden van groot belang. Na het doormaken van een trauma kan deze verbinden verbroken zijn. Deze verbinding kan hersteld worden door middel van EMDR therapie met een verbetering van de traumaverwerking als gevolg.  

Het succes van een EMDR behandeling berust zich op het laten vervagen van de herinneringen aan de traumatische gebeurtenis. Zoals de betekenis van EMDR (Eye Movement Desensitisation and Reprocessing) al aangeeft, maakt EMDR therapie gebruik van de oogbewegingen. Deze bewegingen stimuleren de verbindingen tussen de hersenhelften.
Door de oogbewegingen te stimuleren terwijl iemand aan de traumatische gebeurtenis denkt, vervagen deze herinneringen. Dit bevorderd de traumaverwerking.   

Bij aanvang van een EMDR behandeling zal allereerst worden ingegaan op de oorzaken, klachten en ernst van de klachten. Er zal worden besproken hoeveel last iemand heeft van de klachten en hoe deze klachten zich uiten. Vervolgens zal bekeken worden of EMDR een oplossing kan bieden voor de traumaverwerking. 

De therapeut zal je vragen om deze traumatische herinneringen op te halen en opnieuw te beleven. Hierdoor worden deze herinneringen in het werkgeheugen (kortetermijngeheugen) geplaatst. Vervolgens zal de therapeut het werkgeheugen proberen af te leiden door iemand te laten focussen op afleidende stimuli. Dit kan bijvoorbeeld het volgen van een handbeweging zijn of het luisteren naar piepjes in een koptelefoon.  Door deze afleidingen raakt het werkgeheugen vol, aangezien het maar een beperkte capaciteit heeft. De traumatische herinnering zal daarom op de achtergrond verdwijnen en vervagen. Hierdoor verliest de herinnering aan de schokkende gebeurtenis zijn emotionele lading. EMDR zorgt er dus uiteindelijk voor dat de emotionele lading van het trauma verdwijnt of vermindert en opgeslagen wordt in het langetermijngeheugen in plaats van in het kortetermijngeheugen (werkgeheugen).

Het oproepen van de herinnering en het vervolgens afleiden van het werkgeheugen, zal een aantal keren herhaald worden tijdens een therapiesessie. Tussen deze sets door zal er een moment van rust plaatsvinden en zal de therapeut met de patiënt in gesprek gaan. Er zal gesproken worden over de eventuele veranderingen die iemand voelt, welke gedachten er naar boven komen of welke lichamelijke sensaties iemand ervaart.  
De effecten van EMDR behandeling worden vaak snel voelbaar en het betreft vaak een zeer intensieve therapie. EMDR is een relatief snelle, en daarbij ook een zeer effectieve behandelmethode dat het dagelijkse leven en functioneren van iemand kan verbeteren. De duur is van een EMDR behandeling is afhankelijk van de aard en ernst van de klachten. Dit verschilt per persoon en is mede afhankelijk van hoe iemand op de behandeling reageert. Meestal zijn er 2 tot 7 behandelingen/sessies bij een therapeut nodig, waarbij een gemiddelde sessie ongeveer 30 tot 60 minuten in beslag neemt. 

EMDR therapie wordt vaak ervaren als een intensieve therapie. Daarom heeft ook EMDR therapie nadelen. Er kan na de traumatherapie EMDR behandeling bijwerkingen ontstaan omdat de effecten hiervan nog voelbaar zijn. Iemand kan het gevoel hebben dat hij of zij de controle is verloren of uit evenwicht is. Dit moet zich nog herstellen en dit heeft wat tijd nodig. De EMDR bijwerkingen houden meestal maximaal enkele dagen aan. Het wordt vaak aangeraden om een dagboek bij te houden zodat deze bijwerkingen bij de volgende sessie besproken kunnen worden met de therapeut.

Klachten na EMDR behandeling zijn: 

  • Het opkomen van nieuwe beelden en herinneringen. Dit kan soms als angstig worden ervaren. Hierdoor kan iemand zich vaak in de dagen na de behandeling wat gespannen voelen. 
  • Iemand kan zich sneller vermoeid of lusteloos voelen na een therapiesessie. 
  • Iemand kan na een sessie last hebben van vergeetachtigheid. Men kan soms bepaalde herinneringen niet meer terughalen.  

De klachten na EMDR behandeling houden meestal maximaal twee tot vijf dagen aan. Mocht u hier extreem veel last van ervaren of houden deze bijwerkingen langer aan? Raadpleeg dan uw therapeut om uw ervaring te delen en uw klachten te bespreken.

‘’EMDR gevaarlijk’’

EMDR is in principe geen gevaarlijke vorm van therapie. Het is wel van belang dat deze behandelingen worden uitgevoerd door gecertificeerde en ervaren therapeuten. Wanneer protocollen en behandelingen niet goed worden uitgevoerd en opgevolgd, kunnen er tijdens de therapiesessies nieuwe trauma’s naar voren komen. Het kan dan ook zijn dat iemand hiervoor niet de juiste nazorg ontvangt. Raadpleeg daarom altijd uw arts en laat u altijd behandelen bij een kliniek of praktijk met ervaren therapeuten. 

EMDR therapie is heel effectief in het verhelpen van een posttraumatische stressstoornis (PTSS) en kan ook een uitkomst bieden bij andere psychische klachten. Het overeenkomstige uitgangspunt voor behandeling met EMDR is de klachten zijn veroorzaakt door het doormaken van een traumatische gebeurtenis. EMDR therapie kan daarom dus ook een effectieve methode zijn bij het verminderen van bijvoorbeeld depressieve klachten.  

Maar wanneer werkt EMDR therapie niet? Hoewel EMDR therapie vaak een positief effect heeft op klachten, zijn er ook gevallen waarbij EMDR niet werk of minder effectief zal zijn. In de volgende gevallen zal EMDR niet of in mindere mate succesvol zijn: 

  • Wanneer iemand medicijnen gebruikt die ervoor zorgen dat emoties onderdrukt worden. Hierdoor kan het trauma niet volledig herbeleefd en verwerkt worden. 
  • Wanneer je je niks meer van de traumatische gebeurtenis kan herinneren. In dit geval heb je het trauma misschien wel volledig geblokkeerd, waardoor je er geen herinnering meer aan hebt. EMDR zal geen zinvolle behandelmethode zijn. 
  • Wanneer iemand ook gediagnosticeerd is met een persoonlijkheidsstoornis zal EMDR minder effectief zijn. Dit komt omdat iemand zich dan minder goed kan concentreren. 
  • Wanneer iemand zijn of haar gevoelens of herinneringen niet wilt ophalen en deze dus blokkeert. Tijdens EMDR wordt er niet gevraagd om uitgebreid over het trauma te praten maar er wordt wel verwacht dat je het kan herbeleven of herinneringen kunt ophalen. 
  • Je gevoelens ten opzichte van het trauma worden als  ‘’normaal’’ beschouwd en zijn niet buitenproportioneel. Het effect van EMDR zal in deze gevallen daarom minimaal zijn. 
  • Wanneer het om een erg complex trauma betreft. EMDR therapie zal niet voldoende zijn om extreem complexe trauma’s te verwerken waardoor aanvullende behandelingen nodig zullen zijn. 

Meer artikelen over Mentale Gezondheid

Intrusieve GedachtenPlatonische RelatieVerslavende MiddelenAltruismeLisinoprilLiegen Door VerslavingKratomZelfbeschadigingBorderline En SeksualiteitStemmingswisselingenHoogsensitiefLiefdesverdrietNachtmerriesMorfinePolyvagaal TheorieDwangstoornisIntergenerationeel TraumaBipolaire Stoornis En SeksualiteitEmotionele VerwaarlozingExistentiele CrisisAutistische BurnoutPtss En NarcismeJeugdtraumaVliegangstNarcistische RelatieNarcistische VaderPsychopaatEmotionele MishandelingSlaapverlammingNarcistische MoederWat Is TrypofobieWat Is GenderdysforieOnverwerkte RouwVerschil Depressie En Burn OutRouwverwerkingOververmoeidheidImposter SyndroomSuicidale GedachtenWas Ist Eine Psychotische DepressionHallucinatiesAntidepressiva En AlcoholGaslightingPaniekaanvalKlachten Bij Burn OutEmotioneel MisbruikAsperger SyndroomAddZeer Ernstige Burn OutHistrionische PersoonlijkheidsstoornisWorkaholicPsychose SymptomenHoe Herken Je Suicidale Gedachten En Hoe Ga Je Ermee OmNeuroseVermijdende PersoonlijkheidsstoornisTheatrale PersoonlijkheidsstoornisNarcistische PersoonlijkheidsstoornisPsychosomatische KlachtenBorderline PersoonlijkheidsstoornisFibromyalgie BehandelingFibromyalgie SymptomenBody Dysmorphic DisorderSysteemtherapieSchematherapieSlaapapneuRestless Legs SyndroomAgorafobieNarcolepsieSlaapstoornisSociale AngststoornisCognitieve GedragstherapieWat Is Een Midlife CrisisHyperventilatie BehandelingVerlatingsangstWat Is HypochondrieHypnotherapieDysthyme StoornisSchizofrenieBindingsangstGegeneraliseerde Angststoornis OverwinnenDepressief Door CoronaCenosillicafobie Wat Is DatWat Is Long CovidBehandeling DementieChronische Ptss BehandelingOververmoeidheid BehandelingBehandeling Zware DepressieChronische Depressie BehandelingSchizofrenie BehandelingChronische Pijn BehandelingDelier BehandelingSomatoforme Stoornis BehandelingConversiestoornis BehandelingBehandeling AutismeBipolaire Stoornis BehandelingHechtingsproblematiek BehandelingNarcisme BehandelingTinnitus BehandelingAdd BehandelingSlaapstoornis BehandelingPersoonlijkheidsstoornis BehandelingPaniekaanvallen BehandelingAgorafobie BehandelingChronische Stress BehandelingStress BehandelenOverspannen BehandelingTrauma Centrum NederlandTrauma BehandelenPsychose BehandelingAngststoornis BehandelingOcd BehandelingPostnatale Depressie BehandelingMisofonie BehandelingAdhd BehandelingBorderline BehandelingBurn Out BehandelenPtss BehandelingDepressie TestDepressie BehandelingFaalangst BehandelingFaalangstMentale GezondheidMindfulness