5 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Wat is een neurose? De letterlijke betekenis van ‘neurose’ is het hebben van zwakke zenuwen. Neurose wordt door medici gezien als een psychische aandoening met er geen sprake is van een psychose en ook geen lichamelijke oorzaak heeft. 

Mensen met een neurotische persoonlijkheid of neurotische trekjes zijn kunnen een negatieve reactie vertonen op stress prikkels van buitenaf.  De persoon in kwestie heeft moeite met het reguleren van deze prikkels. Dit kan leiden tot negatieve emoties of stemmingen. Men kan bijvoorbeeld plotseling extreem gefrustreerd raken, erg jaloers worden, onzeker zijn of angstig worden. 

Eigenlijk kan gesteld worden dat iedereen wel eens lijdt aan een neurose of last heeft van neurotische trekjes. Iedereen is namelijk wel eens gefrustreerd. Ook gedurende de kindertijd kan iemand buitensporige en onrealistische angsten of frustraties ervaren. Wanneer deze extreme klachten zich doorzetten en extreem neurotisch gedrag bij volwassen zichtbaar blijft, kan er sprake zijn van een neurotische stoornis. Dit kan een negatieve impact hebben op het dagelijkse leven en functioneren van de desbetreffende persoon. Een persoon met een neurotische persoonlijkheid of een neurotische stoornis heeft wel door dat de emoties of gedragingen niet in verhouding zijn met de werkelijke situatie. Zij kunnen dus deze onrealistische gedachten en gedragingen wel van de  wel de werkelijkheid onderscheiden. Dit is bijvoorbeeld bij iemand die psychotisch is niet het geval.

Er bestaan verschillende soorten neurotische stoornissen. Vaak is elke vorm van neurose uniek. Het onderscheid wordt gemaakt doordat neurose op verschillende manieren tot uiting kan komen. Ook de ernst en intensiteit van de neurose symptomen kan variëren. Neurose kan op verschillende manieren tot uiting komen. Iemand kan bijvoorbeeld onverklaarbare woedeaanvallen ervaren. Ook kan iemand constante drang voelen om zijn of haar handen te wassen, dit wordt ook wel dwangneurose genoemd. Ook bestaan er een aantal andere psychische stoornissen die getypeerd worden als neurotische stoornissen. Een aantal voorbeelden hiervan zijn hypochondrie, separatieangst, conversieverschijnselen of een dissociatieve stoornis. 

Dwangneurose is een van de bekendste neurotische stoornissen. Wanneer iemand last heeft van dwangneurose dan ervaart die persoon constant dwanggedachten of dwanghandelingen. Deze aandoening wordt daarom ook wel een obsessieve compulsieve stoornis genoemd. Het is voor de persoon in kwestie erg lastig, en vaak vrijwel onmogelijk, om deze dwanggedachten of dwanghandelingen te stoppen. Er heerst een grote angst om hiermee te stoppen.

De voornaamste klachten van iemand met dwangneurose zijn dus de dwanggedachten en dwanghandelingen. Dwangmatige gedachten bij iemand met dwangneurose kunnen bijvoorbeeld bestaan uit overtuigingen dat hij of zij besmet kan raken of is geraakt. Ook kan iemand het idee hebben dat hij of zij stinkt. Met deze gedachten kan iemand voortdurende obsessief bezig zijn. Dergelijke dwanggedachten kunnen ook gepaard gaan met dwanghandelingen. Denk hierbij aan het obsessief schoonmaken, orderen of willen controleren. Daarnaast kan iemand ook dwangmatig bepaalde handelingen blijven herhalen.   

Mensen die lijden aan neurose zien zelf ook in dat het gedrag of de emoties niet helemaal in verhouding zijn met de werkelijkheid. Zij kunnen dus deze onrealistische gedachten en gedragingen wel van de  wel de werkelijkheid onderscheiden. Dit is bijvoorbeeld bij iemand die psychotisch is niet het geval. Toch ervaren mensen met een neurotische stoornis veel problemen om deze gedachten of gedragingen uit zichzelf te stoppen. 

Neurose is dus een psychiatrische aandoening waarbij geen lichamelijke oorzaak ten grondslag ligt. Voor een neurotische persoonlijkheid of neurotische trekjes is nog geen lichamelijke oorzaak ontdekt. Mogelijk bestaat er ook geen lichamelijke oorzaak voor het ontstaan van neurose. De neurose oorzaak is dus tot op heden nog onbekend. Wel weten we dat neurose voornamelijke een emotionele reactie is. Iemand kan buitenproportioneel reageren op een bepaalde situaties, zoals een conflictsituatie. Dit heeft naar alle waarschijnlijkheid te maken met prikkelverwerking in de hersenen. Wanneer dit verstoord raakt, kan dit leiden tot buitenproportionele frustratie of onrealistische emotionele reacties. Deze reactie kan versterkt worden door verschillende sociale factoren en omgevingsfactoren. Een voorbeeld hiervan is de opvoeding.

Een neurotische stoornis kan zich in verschillende vormen en intensiteit uiten. Een aantal symptomen die kunnen helpen bij het herkennen van neurose zijn: 

  • Negatieve neerslachtige stemmingen of gevoelens.
  • Angstklachten staan bij een neurotische stoornis centraal.  
  • Gevoelens van jaloezie. 
  • Iemand kan een slaapstoornis ontwikkelen en zich hierdoor vermoeid voelen. 
  • Depressiviteit. Dit staat ook wel bekend als een neurotische depressie.
  • Schuldgevoelens of overbezorgdheid om anderen in de omgeving. 

Ook kunnen neurose symptomen zich uiten in lichamelijke klachten. Een aantal voorbeelden hiervan zijn: 

  • Iemand kan misselijk worden. 
  • Iemand kan gaan beven of trillen. 
  • Iemand kan overmatig gaan zweten

Wanneer iemand denkt neurose symptomen te ervaren, is het raadzaam om een arts te raadplegen. De huisarts kan u doorverwijzen voor een adequate behandeling. Lange tijd werd gedacht dat neurose symptomen niet te behandelen waren. Tegenwoordig zijn er verschillende behandelmethodes bekend om de neurose symptomen te verminderen of om in sommige gevallen iemand te genezen van neurose. Het volledig genezen is in de meeste echter lastig gebleken. Door middel van adequate behandeling kunnen de neurose symptomen wel sterk verminderen. Toch zal iemand in de meeste gevallen nog wel lichte neurotische trekjes behouden. De behandeling zorgt ervoor dat iemand hier goed mee om leert te gaan.  

Een neurose behandeling bestaat voornamelijk uit psychotherapie of een medicamenteuze behandeling. Dit is een effectieve vorm van behandeling gebleken bij verschillende psychische problematiek. Bij een neurose behandeling is veel geduld vereist. De neurose behandeling kan namelijk soms lang duren. Dit komt omdat bepaalde barrières niet zomaar te doorbreken zijn bij iemand met neurotische trekjes of een neurotische persoonlijkheid.  

Psychotherapie

Psychotherapie is een effectieve behandelmethode gebleken om neurose symptomen te verminderen. Tijdens psychotherapie leert iemand de gedachten en gedragingen, die voortkomen uit een neurose, te relativeren. Daarbij worden deze negatieve gedachten omgezet naar gezonde gedachten. Hierdoor leert iemand om te gaan met neurotische trekjes. Een voorbeeld van psychotherapie is cognitieve gedragstherapie. 

Medicamenteuze neurose behandeling

In sommige gevallen kan een medicamenteuze behandeling de neurose symptomen verminderen. Hierbij zal goed worden onderzocht welke klachten iemand ervaart. Een medicamenteuze behandeling kan bijvoorbeeld uitkomst bieden wanneer iemand langdurig last heeft van een neerslachtige en sombere stemming of een depressie. Daarnaast kan medicatie ook effectief zijn wanneer iemand lijdt aan dwangneurose. In deze gevallen wordt antidepressiva voorgeschreven.