8 Minuten

Bewerkt en medisch beoordeeld door THE BALANCE Team
Feit gecontroleerd

Maak je je constant zorgen over vuiligheid of bacteriën? Controleer je alle ramen en deuren voor je het huis verlaat meer dan één keer? Voel je de nood om je handen te schuren voor een bepaald aantal keren voor je ze wast? Mogelijks zit je vast in bepaalde gedragingen omdat je overtuigd bent dat er anders iets afschuwelijks zou gebeuren. Dat klinkt wel als OCD (of obsessieve compulsieve gedragsstoornis). Sommigen refereren naar obsessieve compulsieve gedragsstoornis als dwangneurose of dwangstoornis. Deze drie woorden refereren dus naar dezelfde aandoening.

OCD kan een grote impact hebben op je leven. Indien je het bos door de bomen niet meer ziet, heb je mogelijks nood aan behandeling voor OCD. Blijf lezen om de opties te ontdekken.

OCD ziet er anders uit voor iedereen. Niet iedereen is hetzelfde, dus is het maar logisch dat behandeling ook uniek is. Hieronder illustreren we een mogelijkheden, aangeraden door wetenschappelijk onderzoek. Jouw psycholoog, psychiater of arts kan met jou kijken naar de opties.

De eerste lijn van behandeling is voornamelijk psychotherapie of medicatie. Sommige artsen raden mogelijks ook een behandeling aan van de combinatie.

Cognitieve gedragstherapie

Therapie is meestal aangeraden bij mensen met OCD. De meest voorgestelde vorm van therapie is “cognitieve gedragstherapie” (CGT in het Nederlands, of CBT in het Engels). Cognitieve gedragstherapie is gericht op het aanpassen of herkaderen van onbehulpzame gedachten, of gedachten die in de weg staan van je groei. Deze vorm van therapie is ook vaak gebruikt bij andere psychologische aandoeningen.

Een andere vorm van therapie die jouw OCD symptomen kan verhelpen is exposure therapie. Terwijl wij de neiging hebben om stimuli te vermijden die ons angstig maken, vraagt exposure therapie ons bloot te stellen aan zulke situatie. Indien we zulke situaties aangaan in een veilige omgeving, zal onze angst omtrent deze situatie telkens verlagen. In contrast met vermijding: hoe meer we de situatie vermijden, hoe meer angst en spanning hieromtrent ontstaat. Een psycholoog of cognitieve gedragstherapeut kan jou helpen een exposure plan op te stellen waar jij je comfortabel bij voelt.

Indien therapie voor jou niet voldoende ondersteuning biedt, kan je een dokter vragen om medicatie. Onderzoek toont aan dat medicatie die inwerkt op serotonine een goede ondersteuning kan bieden. Het kan symptomen dempen die mensen met OCD vertonen.

Vooral SSRI’s (selective serotonin reuptake inhibitors) en tricyclische antidepressiva lijken functioneel. Een aantal voorbeelden van SSRI’s zijn fluoxetine, fluvoxamine, paroxetine, sertraline, of citalopram. Meestal refereren artikels naar clomipramine als ze spreken over tricyclische antidepressiva voor OCD.

Heb je deze opties al geprobeerd en heb je meer steun nodig? Bekijk dan verder de residentiële opties.

Dwangstoornis kan je behandelen van thuis uit onder begeleiding van een psycholoog of dokter. Indien je met therapie en medicatie je OCD niet onder controle krijgt, kan je jouw arts vragen voor een ambulante dagbehandeling of residentiële doorverwijzing.

Er zijn verschillende medische centra, revalidatiecentra of kliniek met psychiatrische afdeling waar jij terecht kan als patiënt met OCD. Voor een officiële GGZ (geestelijke gezondheidszorg) heb je mogelijks nood aan een aanmelding of doorverwijzing van je arts.

Vandaag zijn er ook luxe retreats beschikbaar voor mensen met OCD. Deze zijn meer gericht op behandeling combineren met er tussenuit gaan. Meestal zijn deze instellingen geen klinieken maar retreats met gepersonaliseerd plan op een luxe locatie, met een één-op-één politiek.

Indien cognitieve gedragstherapie en medicatie voor jou geen uitkomst biedt, dan kan je de volgende behandelingsvormen proberen. Meestal zijn deze beschikbaar in residentiële klinieken voor diegenen die resistent zijn tegen andere behandelingsvormen (aangezien deze redelijk invasief zijn).

  • Deep brain stimulation (DBS), het woord zegt het zelf al. Deze vorm van therapie stimuleert bepaalde regio’s in het brein via een elektrode implantaat in de hersenen.
  • Een andere vorm van behandeling is TMS (transcranial magnetic stimulation). Bij deze behandelvorm worden magnetische pulsen door de hersenen gestuwd, om op die wijze een bepaald hersengebied te stimuleren.

Dwanggedachten behandeling op deze manier is al erg specifiek. Deze wordt minder toegepast, maar kan mogelijks gevonden worden in specialistische klinieken.

Je kan altijd zelf wat aanpassingen doen om OCD zelf te behandelen. Wij verwijzen hierbij eerder naar aanpassingen doen in functie van gezonder leven.

Het is aangeraden voor iedereen om voldoende te bewegen en voldoende te slapen. Een gezond voedingspatroon en goede zelfzorg zijn daarbij ook aangeraden. Het is essentieel te kiezen voor regelmaat en ontspanning. Allerlaatst is het niet aangeraden om alcohol en drugs te gebruiken om je OCD zelf te behandelen. Ook al lijken je symptomen te verdwijnen door deze middelen, komen ze nadien mogelijks erger terug. Het kan ook leiden tot misbruik.

OCD is een mentale stoornis die behandeld kan worden. Meestal kan behandeling voor verlichting van de symptomen leiden. Een volledige genezing is niet altijd mogelijk, maar het is mogelijk om de symptomen te beheersen en opnieuw controle te krijgen over je eigen leven.

Gespecialiseerde artsen, psychiaters, psychologen of cognitieve gedragstherapeuten kunnen een dwanggedachten behandeling voorstellen. De diagnose kan ook enkel door hun gesteld worden.

OCD is een mentale stoornis. Het ziet eruit als een wederkerig patroon van storende gedachten, mentale rituelen en/of repetitieve gedragingen. Mensen vertonen deze symptomen om hun angst te verlagen. Vaak zijn mensen expert in deze kleine gewoonten te verbergen en komt het ook samen met schaamte.

De twee hoofdsymptomen van OCD zijn genoteerd in de DSM (diagnostic and statistical manual). Deze zijn obsessies en compulsies.

Obsessies

Obsessies kunnen er uitzien als hieronder beschreven.

  1. Gedachten, beelden of een drang dat terugkerend en persistent is. Deze zijn vaak onaangenaam, intrusief en ongewenst meestal. Meestal gaat het gepaard met veel zorgen en ongemak.
  2. Mensen met OCD proberen deze obsessies te negeren, neutraliseren of onderdrukken door het gebruik van compulsies. Deze kunnen repetitieve gedachten of gedragingen zijn.

Compulsies

Compulsies bestaan uit twee karakteristieken.

  1. De persoon vertoont repetitieve gedragingen en mentale acties als reacties op obsessies of rigide regels.
  2. Deze acties of gedragingen zou hun stress, gevreesde situatie of evenement moeten voorkomen of reduceren. Er is geen realistische connectie met compulsies en de stress.

Wanneer je symptomen een grote impact hebben op je dagelijkse leven, dan kan een psycholoog, therapeut of arts je meer advies geven. Deze intrusieve gedachten hoeven geen impact te hebben op jouw welzijn, professionele groei of educatie.

Indien je onmiddellijke nood hebt aan hulp, kan je bellen naar de noodcentrale op het nummer 112. Het nummer 113 kan je helpen bij zelfmoordgedachten.

Wij kunnen dwangneurose vaak onderverdelen in symptomen groepen. We kunnen niet met zekerheid zeggen dat dit subtypes zijn. De volgende thema’s vertonen zich regelmatig in obsessieve compulsieve gedragsstoornissen.

  1. Contaminatie/wassen: Obsessies over contaminatie, en het vertonen van compulsies over kuisen of extra wassen.
  2. Twijfel over leed/ controleren: bang om zichzelf of anderen pijn te doen, waardoor ze compulsies van controleren vertonen.
  3. Hamsteren: een grote angst om objecten lost te laten, of ze te accumuleren. Soms is dit gedreven door repetitieve gedachten.
  4. Symmetrie/orde: herhalen, tellen van compulsies, orde en obsessies over symmetrie.
  5. Onaanvaardbare gedachten / rituelen: seksuele, agressieve, of religieuze obsessies en compulsies

We zijn niet helemaal zeker wat OCD veroorzaakt. Het is mogelijks een interactie tussen genetica, biologie en omgeving. Als één van jouw ouders lijdt aan OCD, is de kans groter dat jij ook mogelijks gevoelig bent voor OCD.

Het is ook mogelijk dat je gedachtepatroon je OCD voelt. Mensen met OCD

  • geven mogelijks te veel waarde aan intrusieve gedachten of de nood aan controle
  • een verhoogd gevoel van verantwoordelijkheid of overschatting van het gevaar
  • intolerantie van onzekerheid of perfectionisme.

In samenvatting, mogelijks zal je psychologie ook nog een bijdrage leveren, bovenop de biologie (en mogelijks omgevingsinvloeden bijv. opvoeding).

Genetica

OCD begint mogelijk in de kindertijd of vroege volwassenheid. De genetische impact is mogelijk erg groot. Op dit punt is het nog niet duidelijk welke genen ons zo gevoelig maken voor OCD.

Hersenstructuur en functie

Mensen met OCD hebben mogelijks een andere structuur in de hersenen. Functionaliteit is mogelijks ook enigszins anders. Dat klinkt logisch aangezien je een ander patroon vertoont met OCD.

Mensen met OCD vertonen een reductie in rostrale en dorsale anterieure cingulaire cortex en/of de mediale prefrontale cortex.

Mogelijks is de insula en de basale ganglia ook vergroot. De insula en basale ganglia zijn van belang voor het vormen van gewoontes en emotionele attributies, terwijl het frontale gedeelte van onze hersenen eerder instaat voor inhibitie. Dit klinkt ook wel logisch. Functioneel vertonen mensen met OCD een grotere toewijzing van de waarde aan de angstige gedachten. Zij vormen diepe gewoontes om bijvoorbeeld te checken om de gedachte te dempen. Nadien is het moeilijk om deze gewoonte opnieuw achterwege te laten. Ze voelen de intense drang om hun compulsies te volgen.

Omgeving

De omgeving waarin iemand opgroeit kan een invloed hebben op OCD. Mogelijk ben je meer gevoelig voor OCD indien je ouders moeite hadden met hun mentale gezondheid of met copingsmechanismen. Mensen met OCD rapporteren twee situaties die zij hieraan toeschrijven.Sommigen geloven dat hun ouders overbeschermend waren. Anderen rapporteren ouders die hun emoties verwaarloosden. Het voelde niet aan als een gezin met emotionele warmte. Mogelijks spelen perinatale risicofactoren ook een rol. Moeders met verlengde bevalling of edema tijdens zwangerschap hebben mogelijks een grotere kans op kinderen met OCD.

Vrouwen met OCD rapporteren ook meer seksueel misbruik in de kindertijd.

OCD kan gepaard gaan met andere ziektes. Obsessieve compulsieve gedragsstoornis kan gepaard gaan met:

  • angststoornis (paniekstoornis, sociale angststoornis, gegeneraliseerde angststoornis, of specifieke fobie)
  • depressieve stoornis of bipolaire stoornis
  • obsessieve compulsieve persoonlijkheidsstoornis
  • tic stoornis
  • attention deficit-hyperactivity disorder (ADHD)
  • en andere obsessieve compulsieve gerelateerde stoornissen zoals trichotillomania /haar trekken, “skin picking”.
  • oppositioneel-opstandige gedragsstoornis.

Je kan OCD niet voorkomen. Het is veroorzaakt gedeeltelijk door genetica en door de omgeving. Zelfs de beste opvoeding kan soms nog steeds gepaard gaan met OCD. Het beste wat je kan doen is op tijd op zoek gaan naar hulp. Onbehandelde OCD kan wel uitmonden in meer hevige symptomen en kan leiden tot andere stoornissen.

Je bent niet alleen als je OCD hebt. Dwangstoornis kan een grote impact hebben op je leven maar behandeling is mogelijk. Meestal voelen mensen een afschuwelijke angst dat iets vreselijk zal gebeuren, om dit te voorkomen zal de patiënt compulsies of repetitieve handelingen vertonen. Meestal zijn deze handelingen overdreven en zouden ze realistisch gezien de gevreesde doem niet kunnen voorkomen.

Er zijn verschillende vormen van behandeling (zowel via therapie, medicatie als via opname). Mensen die geen enkele verbetering zien, kunnen hun arts of specialist vragen naar een doorverwijzing voor intensieve residentiële opname, DBS of TMS.

We hopen dat dit artikel je voldoende heeft kunnen informeren over dwangstoornis behandeling en over wat obsessieve compulsieve stoornis is.

Indien je interesse hebt in meer informatie in ons luxe retreat, neem hieronder dan contact met ons op.

Meer artikelen over Mentale Gezondheid

Intrusieve GedachtenPlatonische RelatieVerslavende MiddelenAltruismeLisinoprilLiegen Door VerslavingKratomZelfbeschadigingBorderline En SeksualiteitStemmingswisselingenHoogsensitiefLiefdesverdrietNachtmerriesMorfinePolyvagaal TheorieDwangstoornisIntergenerationeel TraumaBipolaire Stoornis En SeksualiteitEmotionele VerwaarlozingExistentiele CrisisAutistische BurnoutPtss En NarcismeJeugdtraumaVliegangstNarcistische RelatieNarcistische VaderPsychopaatEmotionele MishandelingSlaapverlammingNarcistische MoederWat Is TrypofobieWat Is GenderdysforieOnverwerkte RouwVerschil Depressie En Burn OutRouwverwerkingOververmoeidheidImposter SyndroomSuicidale GedachtenWas Ist Eine Psychotische DepressionHallucinatiesAntidepressiva En AlcoholGaslightingPaniekaanvalKlachten Bij Burn OutEmotioneel MisbruikAsperger SyndroomAddZeer Ernstige Burn OutHistrionische PersoonlijkheidsstoornisWorkaholicPsychose SymptomenHoe Herken Je Suicidale Gedachten En Hoe Ga Je Ermee OmNeuroseVermijdende PersoonlijkheidsstoornisTheatrale PersoonlijkheidsstoornisNarcistische PersoonlijkheidsstoornisPsychosomatische KlachtenBorderline PersoonlijkheidsstoornisFibromyalgie BehandelingFibromyalgie SymptomenBody Dysmorphic DisorderSysteemtherapieSchematherapieSlaapapneuRestless Legs SyndroomAgorafobieNarcolepsieSlaapstoornisSociale AngststoornisCognitieve GedragstherapieWat Is Een Midlife CrisisHyperventilatie BehandelingVerlatingsangstWat Is HypochondrieHypnotherapieEmdr TherapieDysthyme StoornisSchizofrenieBindingsangstGegeneraliseerde Angststoornis OverwinnenDepressief Door CoronaCenosillicafobie Wat Is DatWat Is Long CovidBehandeling DementieChronische Ptss BehandelingOververmoeidheid BehandelingBehandeling Zware DepressieChronische Depressie BehandelingSchizofrenie BehandelingChronische Pijn BehandelingDelier BehandelingSomatoforme Stoornis BehandelingConversiestoornis BehandelingBehandeling AutismeBipolaire Stoornis BehandelingHechtingsproblematiek BehandelingNarcisme BehandelingTinnitus BehandelingAdd BehandelingSlaapstoornis BehandelingPersoonlijkheidsstoornis BehandelingPaniekaanvallen BehandelingAgorafobie BehandelingChronische Stress BehandelingStress BehandelenOverspannen BehandelingTrauma Centrum NederlandTrauma BehandelenPsychose BehandelingAngststoornis BehandelingPostnatale Depressie BehandelingMisofonie BehandelingAdhd BehandelingBorderline BehandelingBurn Out BehandelenPtss BehandelingDepressie TestDepressie BehandelingFaalangst BehandelingFaalangstMentale GezondheidMindfulness